In het velddagboek schrijft Livingstone onder meer over een bekende slachtpartij waar hij ooggetuige van was. Bij deze slachting op de markt van het Congolese dorpje Nyangwe zouden Arabische slavenhandelaren het vuur hebben geopend op de lokale bevolking. Zeker vierhonderd Afrikanen zouden hierbij om het leven zijn gekomen.
Honderdveertig jaar geleden ontmoette Livingstone de journalist Henry Morton Stanley.
Deze journalist was er door de New York Herald op uitgestuurd om in Afrika op zoek te gaan naar Livingstone, van wie toen al enkele jaren niets meer was vernomen. November 1871 ontmoetten de twee reizigers elkaar bij het Tanganjikameer. Henry Morton Stanley sprak toen de beroemd geworden woorden: Doctor Livingston, I presume?.
Livingstone vertelde de journalist uitvoerig over de slachting in Nyangwe. De artikelen die Stanley hierover vervolgens schreef zorgden er mede voor dat de Britse overheid besloot de slavenhandel in Oost-Afrika te staken.
Uit het onlangs ontcijferde velddagboek blijkt dat Livingstone de slachting in Nyangwe beschreven heeft op het moment dat deze zich voltrok. De arts en zendeling schrijft onder meer dat hij schoten hoort en slachtoffers hoort jammeren. Livingstone hield het velddagboek altijd bij zich. Na zijn overleden werd het samen met zijn lichaam overgebacht naar Schotland.
Twee jaar geleden vond onderzoeker Adrian Wisnicki het dagboek in een doos. Probleem was echter dat de tekst nauwelijks te lezen was. De ontdekkingsreiziger had zijn teksten vanwege gebrek aan papier geschreven op krantenpapier en als inkt gebruikte hij het vocht van een lokale bes.
Wisnicki en zijn team slaagden er echter toch in de tekst te ontcijferen door gebruik te maken van een zogenaamde spectroscoop.
Na Livingstones dood werden er wel dagboeken van de ontdekkingsreiziger te zijn gepubliceerd maar die blijken nu op sommige punten te zijn gekuist ten opzichte van het velddagboek.
Volgens Wisnicki werpt het velddagboek uit 1871 op sommige punten nieuw licht op de beroemde ontdekkingsreiziger. Zo blijkt Livingstone bang te zijn geweest dat zijn eigen medewerkers mee hadden gewerkt aan de slachting in Nyangwe. Ook zijn roep om wraak past niet helemaal bij het gangbare beeld van de bijna heilige, vredelievende zendeling. Over de daders van de slachting schrijft hij bijvoorbeeld:
Ze zouden hun hoofden op een paal moeten steken
Het ontcijferde dagboek is gedigitaliseerd en online toegankelijk gemaakt.
Nadat Henry Morton Stanley de ontdekkingsreiziger had opgespoord weigerde deze mee terug te gaan. Hij wilde eerst enkele topografische kwesties oplossen die hem bezig hielden. Ongeveer twee jaar na zijn ontmoeting met Stanley overleed hij in de omgeving van het Bangweulumeer. Zijn hart werd ter plekke begraven, zijn lichaam werd overgebracht naar Groot-Brittannië. Op 18 april 1874 werd hij bijgezet in de Westminister Abbey in Londen.
In Afrika kom je de naam van Livingstone nog geregeld tegen. In Tanzania is bijvoorbeeld een bergketen naar de ontdekkingsreiziger vernoemd en Zambia heeft een Livingstone-stad.
