Pleistoceen – Geologisch tijdperk

Het Pleistoceen, vroeger ook vaak diluvium genoemd, is een geologisch tijdperk dat onderdeel uitmaakt van het zogeheten Kwartair. Het tijdvak volgt op het Plioceen en wordt gevolgd door het Holoceen of alluvium.

Het Pleistoceen beslaat de periode van circa 2,6 miljoen jaar geleden tot ongeveer 11.700 jaar geleden. Het is onderverdeeld in verschillende andere tijdvakken (Onder-Midden-Boven of Vroeg-Midden-Laat). Het gehele tijdvak speelde een belangrijke rol in de vorming van het huidige aardoppervlak en de evolutie van het leven. Ook de mensachtigen kwamen in deze periode op. De naam Pleistoceen is een samenvoeging van de Oudgriekse woorden pleĩstos (meeste) en kainós (nieuw), dus: ‘meeste nieuwe leven’. Deze benaming werd in 1883 bedacht door de Britse geoloog Charles Lyell.

Gedurende het Pleistoceen wisselden perioden met een gematigd klimaat (interglacialen) en langere ijstijden (glacialen) elkaar af, waardoor de periode ook wel eens, niet helemaal correct, algemeen aangeduid wordt als ‘de ijstijd’. Een serie belangrijke temperatuurdalingen had grote invloed op onder meer de groei van gletsjers en landijs en de vorming van fjorden en rivierdalen. Continentale zeeën vielen verschillende keren droog en tijdens interglaciale periodes ontwikkelden steppen en woestijnen zich tot oerwouden met een rijke flora en fauna.

Megafauna

De rijke diversiteit aan grote dieren tijdens het Pleistoceen – met onder meer mammoeten, sabeltandkatten, glyptodonten, holenleeuwen en wolharige neushoorns – wordt ook wel aangeduid als de megafauna. Veel van deze soorten waren tegen het einde van dit tijdvak uitgestorven. Verschillende dieren van de Afrikaanse megafauna (zoals de olifant, neushoorn, giraffe en leeuw) bestaan nog wel.

Bronnen ▼