Maritiem archeologen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en militairen van de Koninklijke Marine hebben afgelopen maand in Maleisische wateren het wrak gevonden van de Nederlandse onderzeeër Hr. Ms. O20. Deze duikboot zonk tijdens de Tweede Wereldoorlog in de strijd tegen Japan. Zeven bemanningsleden kwamen hierbij om het leven.
De Hr. Ms. O20 werd gebruikt als mijnenlegger en zonk eind 1941 tijdens gevechten. Het wrak werd aangetroffen op de verwachte locatie, die is aangemerkt als oorlogsgraf omdat het wrak de laatste rustplaats vormt van de opvarenden. De Nederlandse expeditieleden hielden vorige maand ter plekke een herdenking voor de dodelijke slachtoffers.
De nabestaanden van de omgekomen militairen zijn inmiddels geïnformeerd over de bevindingen van het expeditieteam. Dit najaar zal nog een speciale bijeenkomst voor hen worden georganiseerd.
Illegale bergingen
Tijdens het onderzoek vorige maand is ook gezocht naar het wrak van de Hr.Ms. KXVI. Deze onderzeeboot werd niet aangetroffen. Het wrak blijkt illegaal te zijn geborgen. Daarmee is het oorlogsgraf van de zesendertig bemanningsleden geschonden. De onderzeeër werd eind 1941 getroffen door een torpedo van een Japanse onderzeeboot. Het wrak werd twaalf jaar geleden gelokaliseerd door sportduikers, maar blijkt in de tussenliggende periode dus te zijn geborgen.
Het is zeker niet de eerste keer dat dit is gebeurd. Tijdens een expeditie in Maleisische wateren in 2019 bleek bijvoorbeeld al dat twee andere onderzeeërs, de Hr.Ms. KXVII en Hr.Ms. O16, verdwenen waren. In beide gevallen was er sprake van illegale bergingen. De wrakken zijn interessant voor dieven, schrijft de RCE:
Het ijzer van deze schepen is kostbaar en gewild. Het is van uitzonderlijk hoge kwaliteit omdat dit vervaardigd is voordat vanaf 1945 kernwapens in de atmosfeer zijn ontploft. Daardoor is het ijzer bij de productie niet blootgesteld aan radioactiviteit en heeft het een lage achtergrondstraling.
De komende tijd wordt met de Maleisische overheid overlegd hoe de O20 het beste beschermd kan worden tegen illegale bergers.