Rome en het Nieuwe Testament

In het boek Rome en het Nieuwe Testament schetst theoloog en historicus Martin Heikoop de Romeinse context van het vroege christendom. Het boekje is vlot geschreven, maar het perspectief is – vanuit het oogpunt van de historicus – eenzijdig. Heikoop schrijft namelijk vooral als theoloog en niet als geschiedkundige.

De eerste twee hoofdstukken gaan over de Romeinse politiek. Daarna volgen hoofdstukken over het leger, de godsdienst, sociale verhoudingen, economie, cultuur, en verkeer en communicatie.

Herodes

De auteur beschrijft de Romeinse geschiedenis in de eerste eeuwen na Christus vooral vanuit een godsdienstig perspectief. De auteur is eerst theoloog en pas daarna historicus. Dit blijkt uit de talloze Bijbelteksten waarnaar Heikoop in het boekje verwijst en uit de literatuurlijst waarin vooral titels van theologen en minder van historici staan vermeld.

De auteur is karig als het gaat om het oefenen van historische kritiek of het aanhalen van historiografische discussies. Zo gaat hij bijvoorbeeld niet in op het feit dat Jezus in 6 of 4 voor Christus geboren moet zijn, omdat Herodes de Grote (toen Romeins vazalkoning in Palestina) in 4 v.Chr. stierf. Als Herodes besproken wordt in het boekje, noemt de auteur wel diverse jaartallen, maar niet zijn overlijdensjaar. Het lijkt zo of hij deze discussie uit de weg wil gaan.

Historici uit de Romeinse tijd

Rome en het Nieuwe Testament - Martin Heikoop — Rome en het Nieuwe Testament – Martin Heikoop

Afgaande op de titel zou de lezer een wetenschappelijk relaas over de plaats van het christendom in de Romeinse geschiedenis kunnen verwachten. Dat is echter niet het geval. Het boek lijkt vooral gericht op eigen achterban van Heikoop, momenteel hervormd predikant is in de Protestantse Kerk in Nederland.

Het boek is goed leesbaar en zeker niet saai. Heikoop kan mooi schrijven. Prettig is dat de auteur veel historici uit de Romeinse tijd zelf aanhaalt – met name Cicero, Flavius Josephus en Tacitus – om zijn verhaal meer body te geven. Wat dat methodische uitgangspunt betreft, laat Heikoop wel weer de historische kant van het verhaal zien: ad fontes (terug naar de bronnen).