Bij opgravingen op bedrijvenpark Medel in Tiel zijn bijzondere objecten uit de Romeinse tijd ontdekt, waaronder een beeld van de god Jupiter en een grafsteen met inscriptie ‘DEAE’ (aan de godin). Ook zijn er maar liefst 2500 bronzen voorwerpen opgegraven, waaronder een unieke en zeldzame zalfpot (balsamarium) gedecoreerd met liefdesgoden (Eroten) in reliëf.
Bronzen balsamarium
De opgraving bij Tiel, in totaal zo’n 36 voetbalvelden in omvang, is volgens de onderzoekers het grootste archeologisch onderzoek van de afgelopen twintig jaar in Nederland. Toen de eerste schep de grond in ging, werden de archeologen van ADC ArcheoProjecten en BAAC al verrast door de vondstrijkdom uit de Romeinse periode. Het bronzen balsamarium (een potje voor olie, zeep of parfum) wordt beschouwd als absoluut topstuk. Het is versierd met een badscène met Eroten, de speelse Romeinse halfgoden voor liefde en lust.
Ook de andere bronzen voorwerpen, zoals mantelspelden (fibulae), ringen Рwaaronder ̩̩n met een zeldzame cameo met centaur (paardmens) -, dolken, een olielamp en een wijnzeef zijn luxe artikelen die alleen van rijke Romeinse huishoudens of van locaties met een bijzondere functie bekend zijn.
De beeldhouwwerken zijn eveneens verre van alledaags; een kalkstenen beeld van Jupiter, de oppergod van de Romeinen (45 cm), een grafsteen met inscriptie, een beeld van een man met schenkkan en een met bladmotieven versierde zuilbasis. Al deze voorwerpen zijn ontdekt in een oude rivierbedding die langs het iets hoger gelegen perceel ‘de Hoge Hof’ loopt. Omdat dit perceel niet wordt bebouwd, zijn de archeologische resten niet bedreigd en wordt daar nu niet opgegraven. Archeologen vermoeden dat op die locatie een villa of een heiligdom ligt.
Bataven en Romeinen
Deze ontdekkingen maken Medel meteen tot één van de rijkste Romeinse vindplaatsen in de Betuwe. Dit gebied, waar Bataafse boeren normaal gesproken in nederzettingen met huizen van hout en leem woonden, was gedurende de Romeinse periode (12 v.Chr-400 n.Chr.) deel van de grensprovincie van het Romeinse rijk. Met de komst van de Romeinen gingen hun gebruiken, voorwerpen en technieken steeds meer deel uitmaken van het dagelijks leven van de Bataven.
Dat blijkt ook uit twee grafvelden die door archeologen van VUhbs op het terrein zijn opgegraven. Er zijn ongeveer 80 crematiegraven aangetroffen met typisch Romeinse grafgiften, zoals aardewerken borden, glaswerk, een schaar en een scheermes. Opmerkelijk is dat er ook overledenen begraven zijn. Er is een dubbelgraf met twee baby’s ontdekt. Oorspronkelijk waren de graven met aarden heuvels gemarkeerd; de grafheuvels in Medel behoren, met exemplaren van 23 meter doorsnede, tot de grootste die op het voormalig Bataafse platteland zijn aangetroffen.
Open dag
Het onderzoek vindt plaats voorafgaand aan de uitbreiding van bedrijvenpark Medel, in opdracht van het industrieschap Medel. Het is het grootste archeologisch onderzoek in de Betuwe sinds de aanleg van de Betuwelijn eind jaren negentig. De opgravingen zijn gestart in november 2016 en duren tot uiterlijk oktober 2017. Naast de sporen en vondsten uit de Romeinse tijd zijn er vele vondsten uit de Steentijd, de Bronstijd, de IJzertijd en de Middeleeuwen aangetroffen.
Op zaterdag 8 april van 11.00 tot 16.00 uur is een selectie van de vondsten te bewonderen tijdens een open dag. Dan zijn er ook tal van archeologische en Romeinse activiteiten, geschikt voor alle leeftijden. In oktober van dit jaar is er een tentoonstelling over de resultaten van de opgravingen in het Flipje- en Streekmuseum in Tiel.
Meer Romeinse Rijk
Overzicht van boeken over het Romeinse Rijk
