Historiek
Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam heeft een zeldzame hemelglobe uit 1601 gekocht. Volgens het museum gaat het om een van de eerste globes waarop de sterren van het zuidelijk halfrond staan afgebeeld.
De globe is gemaakt door Jodocus Hondius (1563 -1612), tijdens de Gouden Eeuw een van de belangrijkste globemakers. De aangekochte globe is met een diameter 23 centimeter vrij klein. Hij komt uit een serie waarvan er voor zover bekend slechts vijf bewaard zijn gebleven.
Henk Dessens, directeur Collecties van het Scheepvaartmuseum, stelt dat de hemelglobe “een unieke aanvulling” is op de globe-collectie van zijn museum, vooral omdat hij in zeer goede staat verkeerd.
Sterren van het zuidelijk halfrond
Bijzonder is dat op de globe sterren van het zuidelijk halfrond staan afgebeeld. In 1597 was een verkenningsvloot uit Azië teruggekeerd (de ‘Eerste Schipvaart’) met veel nieuwe kennis. Nadat de dominee-cartograaf Petrus Plancius een reeks nieuwe sterren in sterrenbeelden had gegroepeerd met namen zoals Indiaan en Paradijsvogel, was Hondius de eerste die ze op een globe graveerde.
Het Scheepvaartmuseum:
Rond 1600 ontstond in Nederland een enorme belangstelling voor de wereld buiten Europa. Daarmee explodeerde de vraag naar globes en atlassen. Globemakers zoals Hondius en zijn grote concurrent Willem Blaeu wedijverden met elkaar in het maken van steeds grotere en luxueuzere globes met de laatste geografische informatie. Hemelglobes werden in deze tijd altijd in paren gemaakt met aardglobes. Ze werden niet alleen gekocht door kooplieden en geleerden, maar werden ook daadwerkelijk op schepen gebruikt voor de navigatie.
De aangekochte globe is tot en met 7 april te zien in de zaal ‘Nieuw in het museum’.
