Tegen heug en meug – Betekenis en herkomst

Wie tegen heug en meug iets doet, onderneemt de betreffende activiteit met tegenzin. Waar komt de zegswijze tegen heug en meug eigenlijk vandaan?

De uitdrukking is al eeuwenoud. Een van de oudste vermeldingen die etymologiebank.nl noemt, is ’teghen heugh ende meughe drincken’, uit het jaar 1599.

Betekenis van de zegswijze

Tegen heug en meug betekent dat je iets met tegenzin of zelf met weerzin doet. Je zou het liever niet doen, maar het moet en daarom doe je het maar.

Herkomst van tegen heug en meug

Het woord heug heeft te maken met ‘verheugen’ en betekent zin, lust of vrolijkheid. Meug is verwant aan ‘mogen’ en betekent zoiets als smaak of trek. Vrij vertaald is tegen heug en meug iets doen dus ‘in strijd met de lust en smaak’ iets doen.

De woorden paren mooi omdat ze rijmen, waarbij op te merken is dat in het gezegde ‘heug’ duidde op geestelijke zin en ‘meug’ of fysieke trek. Een activiteit tergen heug en meug doen, betekent dus feitelijk dat iets je zowel geestelijk als lichamelijk niet trekt. De beste vertaling, afkomstig van Carolus Tuinman (1726), is wellicht: ’tegen vermaak en smaak’.

Tegen wil en dank

De zegswijze ’tegen wil en dank’ betekent hetzelfde als tegen heug en meug: iets tegen je wil en zin doen (‘dank’ is oud-Nederlands voor ‘zin’). Eigenlijk is tegen wil en dank dus een tautologie, zo merkt Onze Taal op haar website terecht op.

Overzicht van Historische uitdrukkingen, spreekwoorden
Of bekijk: Ergens mordicus tegen zijn
Boek: Groot Etymologisch Woordenboek – P. van Veen

Bronnen ▼