Voor het eerst zijn de arrestatielocaties van Roma, Sinti en woonwagenbewoners, die tijdens de Nederlandse Zigeunerrazzia op 16 mei 1944 zijn opgepakt, online inzichtelijk gemaakt door KRO-NCRV’s Pointer en Netwerk Oorlogsbronnen.
Op 16 mei 1944 werden vanuit negentien gemeenten Sinti, Roma en woonwagenbewoners door de Nederlandse politie naar Westerbork gebracht. Op sommige plaatsen werd zo enthousiast gereageerd op de oproep om alle ‘zigeunerachtige personen’ te arresteren dat het zelfs de bezetter verbaasde. Van de 576 personen die in Westerbork aankwamen, werd meer dan de helft door de kampcommandant weer vrijgelaten. Het ging daarbij voornamelijk om ‘Arische’ woonwagenbewoners die vanuit Utrecht en Zutphen naar Westerbork waren gestuurd.
Op 19 mei vertrokken 245 mannen, vrouwen en kinderen vanuit Kamp Westerbork naar Auschwitz, op het beruchte ‘Zigeunertransport’. In Auschwitz kwamen zij terecht in een apart Zigeunerlager. Sommigen werden van daaruit naar Buchenwald en Ravensbrück gebracht. Slechts 32 keerden terug na de oorlog.
Op basis van arrestatiedata en bronnen die zijn samengebracht door antropoloog en adviseur Sinti en Roma-zaken Peter Jorna, brengt KRO-NCRV’s Pointer de Zigeunerrazzia voor het eerst digitaal in kaart. Netwerk Oorlogsbronnen – een samenwerkingsverband van zo’n honderd WO2-bron beherende organisaties – visualiseert op basis van deze en diverse andere historische bronnen op oorlogslevens.nl het individuele lot van de uit Nederland gedeporteerde Sinti en Roma.
“Er is binnen de gemeenschap heel lang gezwegen,” zegt schrijfster Anjes Wolfs-Driessen. “Mijn moeder wilde er ook niet over praten, dat is ze pas later in haar leven gaan doen.” Mädie Franz werd in Beek gearresteerd en overleefde Auschwitz – Birkenau, Ravensbrück en Flossenburg/Wolkenburg. “Dat dit nooit meer mag gebeuren wordt al sinds 1945 gezegd, maar het gebeurt nog steeds. Daar mogen we niet van wegkijken.”
Ook interessant: Zoni Weisz en de Vergeten Holocaust
Boek: De vergeten holocaust – Zoni Weisz
