Wat is het verschil tussen een minister en een staatssecretaris?

Ze maken allebei onderdeel uit van het kabinet, maar hebben ieder eigen taken en verantwoordelijkheden. Wat is het verschil tussen een minister en een staatssecretaris?

Binnenhof, Den Haag - cc — Binnenhof, Den Haag – cc

Een minister is politiek verantwoordelijk voor een bepaald beleidsterrein, bijvoorbeeld defensie of financiën, en geeft leiding aan een departement. Alle ministers samen zijn verantwoordelijk voor het algemene regeringsbeleid. De ministers vergaderen daarom ook geregeld gezamenlijk tijdens de zogenoemde ministerraad in de Trêveszaal. Soms zijn staatssecretarissen hier ook aanwezig, maar dat hoeft niet per se. Officieel moeten ze speciaal worden uitgenodigd. Ze hebben geen stemrecht in deze vergaderingen. De minister-president is voorzitter van de ministerraad.

Ondersteuning

Het ambt van staatssecretaris bestaat sinds 1948. Zij ondersteunen ministers bij hun werk. Niet alle ministeries hebben een eigen staatssecretaris. Met name de zwaardere hebben er een. De staatssecretaris moet net als de minister verantwoording afleggen aan het parlement, maar de minister blijft medeverantwoordelijk. Als het parlement het vertrouwen in de staatssecretaris heeft verloren, moet deze opstappen. Hoewel de minister medeverantwoordelijk is, mag deze dan echter vaak op zijn of haar post blijven zitten.

Meestal heeft de staatssecretaris een eigen beleidsterrein onder zijn of haar hoede. Vroeger bepaalden ministers vaak zelf wie hun staatssecretaris werd. Sinds 1970 maakt hun benoeming echter onderdeel uit van de formatie van een nieuw kabinet. Met het creëren van een extra staatssecretaris kan soms het evenwicht in een kabinet worden bewaard. Staatssecretarissen zijn namelijk, net als ministers, lid van een politieke partij en bij het een formeren van een nieuw kabinet moeten de politieke posten zo verdeeld worden dat recht gedaan wordt aan de verkiezingsuitslag.

Toch minister?

In het buitenland mogen staatssecretarissen zich soms minister noemen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de staatssecretaris van Economische Zaken, die zich buiten de landsgrenzen minister van Buitenlandse Handel laat noemen, om zo een gelijkwaardige positie ten opzichte van buitenlandse ministers te scheppen.

Ook interessant: Hare excellentie, 60 jaar vrouwelijke ministers in Nederland
…en: Alle premiers van Nederland

De positie van de staatssecretaris in de Grondwet:

Artikel 46
1. Bij Koninklijk Besluit kunnen staatssecretarissen worden benoemd en ontslagen.
2. Een staatssecretaris treedt in de gevallen waarin de minister het nodig acht en met inachtneming van diens aanwijzingen, in zijn plaats als minister op. De staatssecretaris is uit dien hoofde verantwoordelijk, onverminderd de verantwoordelijkheid van de minister.