De Europese Unie maakt momenteel een vrij zware crisis door. Om deze penibele toestand goed te begrijpen en te weten waar de EU nu staat, is een historisch perspectief nuttig. De bundel Europa in alle staten (uitgeverij Van Tilt) laat helder zien hoe het integratieproces in Europa met vallen en opstaan tot stand kwam en hoe er een steeds nauwere vorm van samenwerken is ontstaan op het Europees territorium.
De bundel bevat bijdragen van zes universitair docenten, die samen chronologisch de zestigjarige geschiedenis van de Europese Unie in kaart brengen. Daarnaast geven de auteurs een karakterisering van politieke theorievorming, belangrijke historische thema’s en van het beschikbare bronnenmateriaal.
Doelgroep
Ter illustratie van de bijdragen die in deze bundel staan en de doelgroep van het boek kan de volgende passage dienen:
“Als eerste kennismaking is Europa in alle staten vooral een politiek-historisch overzicht. Over de EU als regionale economische organisatie of over culturele en identiteitsaspecten zouden eigen handboeken te schrijven zijn. Het is een Nederlandstalig boek, maar geen Nederlands boek: in de historische presentatie wordt aan Nederland en België niet meer aandacht besteed dan hun politieke rol en relatieve gewicht in het integratieproces rechtvaardigen. Uit pragmatische overwegingen wordt hoogstens daar waar historische bronteksten centraal staan, vaker voor Nederlandstalig materiaal is gekozen. Het boek is geschreven met drie functies voor ogen: als studieboek voor bachelor- of masterstudenten Europese integratie, als handleiding en oefenmateriaal voor de heuristiek en analyse van EU-bronnen en ten slotte als vraagbaak voor een bachelor- of masterscriptie.” (13)
Vijf thema’s
De bundel zet vijf analytische dilemma’s en/of thema’s in het middelpunt. Ten eerste de spanning tussen supranationalisme en intergouvernementalisme. Of, wat begrijpelijker vertaald: de EU als gemeenschap van staten die hun nationale belang ondergeschikt maken aan de EU, tegenover solidariteit aan de EU als niet meer dan een optelsom van de diverse staten.
Het tweede thema betreft de aandacht die andere disciplines dan geschiedenis, aan de Europese Unie besteden. Zo focussen bijvoorbeeld juristen zich op de formele Europese vragen en juridische grondslag daarvan, terwijl politicologen op hun beurt de politieke cultuur en verhoudingen onder de loep nemen.
Ten derde is de teleologische, deterministische benadering van de Europese Unie een terugkerend discussiepunt. ‘De Europese Unie zit op een dood spoor,’ is zo’n gedachte, of: ‘Het kan niet anders dan spaak lopen met de Europese integratie’. Bij dit soort benaderingen is er te weinig oog voor het open karakter van historische processen.
In de vierde plaats is de beknoptheid en afbakening van bestaand historisch onderzoek over het complexe Europese integratieproces, altijd een lastig probleem. Het Europese verhaal is ingewikkeld en valt niet te begrijpen zonder een gedegen basiskennis van verdragen, regelgeving en historische ontwikkelingen.
Slot
De bovengenoemde analytische thema’s geven de bundel Europa in alle staten body en structuur. Persoonlijk vind ik het mooi aan de bundel dat deze vakoverstijgend is en bruikbaar is in meerdere wetenschappelijke disciplines. De bijdragen getuigen van veel expertise en zijn stuk voor stuk goed geschreven.
Boek: Europa in alle staten
Bekijk dit boek bij:
