De 18e januari 1963, de dag waarop de zwaarste Elftstedentocht aller tijden werd geschaatst, was volgens het KNMI een van de koudste dagen uit de Nederlandse geschiedenis. Het meteorologische instituut schrijft dat in een artikel over de ‘barre winter van 1963’.
Dat de winter van 1963 de allerstrengste van de twintigste eeuw was, is bekend. Op veel plaatsen vroor het bijna drie maanden achtereen elke dag. Pas vanaf 8 maart viel de dooi definitief in. Volgens het KNMI was de dag waarop de twaalfde Elfstedentocht werd verreden ook nog eens een van de koudste dagen in de Nederlandse geschiedenis.
In januari 1963 was het met een gemiddelde temperatuur van -5,3 graden uitzonderlijk koud. Begin januari was er nog wel een korte dooi-aanval maar daarna zette de vorst door. En het ging ook weer sneeuwen. Het noorden noteerde telde deze maand maar liefst vijfentwintig ijsdagen en in Eelde vroor het op zeventien dagen meer dan tien graden. Het KNMI:
Inmiddels lagen er ijsbergen in de Waddenzee en op de Gouwzee stonden auto’s geparkeerd. Op 18 januari daalde de temperatuur in Joure tot -21 graden en juist die dag werd de Elfstedentocht gereden. ’s Middags was het minder koud maar door de bij vlagen stormachtige wind maakte dat voor de schaatsers weinig uit. De gevoelstemperaturen daalden zelfs en lagen in de middag tegen de -20 graden.
In de meetreeks sinds 1706 is er volgens het KNMI slechts één winter te vinden waarin het gemiddeld net zo koud was als in 1963. Dat was in 1830.
