Winter

Zomertijd en wintertijd, waarom en sinds wanneer?

In de nacht van zaterdag 26 op zondag 27 oktober 2023 wordt de klok weer een uur achteruit gezet. Het is dan weer wintertijd. Hoe lang doen we dat al, de klok verzetten, en waarom eigenlijk?

Olympische Winterspelen van 1928 in Sankt Moritz

Olympische Spelen·Sportgeschiedenis

Scandinaviërs zagen aanvankelijk niets in Winterspelen

De Olympische Spelen kende vroeger alleen een zomerversie. De Winterspelen die nu ook om de vier jaar gehouden worden vonden pas plaats vanaf 1924.

Fotografie·Historische foto's

Slachtoffers van een sneeuwballengevecht (1892)

Ook bij studenten van de beroemde Princeton-universiteit in Amerika gaat het kriebelen als er sneeuw is gevallen.

Een vreemde eend in de bijt - Een mandarijneend (CCo - Pixabay - Gellinger)

Dieren·Populair·Taalgeschiedenis·Trivia

Een vreemde eend in de bijt – Herkomst van de uitdrukking

Als een bepaald persoon niet helemaal in de groep past, dan zegt men wel eens dat de persoon in kwestie "een vreemde eend in de bijt" is. Waar komt deze uitdrukking eigenlijk vandaan?

Winterlandschap met schaatsers – Hendrick Avercamp ca. 1608 | Rijksmuseum

Biografieën·Kunstenaars·Kunstgeschiedenis

Hendrick Avercamp en zijn oer-Hollandse winterlandschappen

Hendrick Avercamp (1585-1634) specialiseerde zich in het maken van winterlandschappen. Zijn wintertaferelen zijn wereldberoemd.

Het Zeemagazijn te Amsterdam omgeven door ijs. Schilderij door Albert Meijeringh. Startdatum 1665, voltooid in 1700. Collectie Het Scheepvaartmuseum.

Maritieme geschiedenis

Als de zee bevriest – Drijvende eilanden en verwarde kompassen

Voor zeevaarders in de zeventiende, achttiende of negentiende eeuw was een periode van koude een reden voor kopzorgen.

Opinie

Januari, ijsmaand

In januari lag door de vrieskou het werk op het land grotendeels stil. Er was dus volop tijd om te schaatsen.

Reinier Paping tijdens de Elfstedentocht van 1963 (cc - Anefo)

januari·Vandaag in de geschiedenis

18 januari 1963 – De twaalfde Elfstedentocht wordt verreden

Op 18 januari 1963 werd de zwaarste Elfstedentocht aller tijden gereden. Bij de start vroor het maar liefst achttien graden. Door een harde, stormachtige oostenwind lag de gevoelstemperatuur echter nog een stuk lager.

Schaatsen op ijzel in januari 2016 (Still YouTube)

Weer

IJzel van 2016 zeldzaam verschijnsel

IJzel doet zich wel vaker voor. Meestal aan het einde van een vorstperiode, als de temperatuur boven het vriespunt komt, en regen valt op de nog bevroren weg. Meestal is de gladheid dan met een paar uur verdwenen, samen met de vrieskou.

Kunstgeschiedenis

Echte winters in de 19de-eeuwse Nederlandse schilderkunst

De winters van de negentiende eeuw waren zo ‘echt’ omdat de eerste dertig jaren worden gerekend tot de laatste uitlopers van de ‘Kleine IJstijd’.

Weer

Boek Dröge draagt bij aan ‘Tambora-legende’

Op 10 april 1815, tweehonderd jaar geleden, kreeg de Indonesische vulkaan Tambora een zware eruptie met enorme gevolgen voor de gehele wereld: 10.000 tot 100.000 doden, maar Philip Dröge stelt in zijn boek 'De schaduw van Tambora' dat die cijfers misschien nog wel te bescheiden zijn.

Kunstgeschiedenis

Winter in de kunst

Eerst in middeleeuwse miniaturen in getijdenboeken en vervolgens in de schilderkunst is de winterperiode met zijn stormen, vrieskou, ijs en sneeuw voor menig kunstenaar steeds een verleidelijke inspiratiebron geweest. De winterse capriolen van ‘moeder natuur’ lenen zich immers zonder meer tot betoverende taferelen en sfeervolle scènes. Een kennismaking:

Pieter Brueghel de Jonge - Winterlandschap met vogelval, 1631

Opinie

Calvinisme op de ijspiste

Maar liefst 24! Zoveel medailles sleepte Nederland binnen op de Spelen in Sotsji. Het hoeft niet te verwonderen dat al deze medailles werden behaald in het schaatsen (23 op de lange baan en 1 in het shorttrack om precies te zijn). En ook buiten het schaatsseizoen zijn bij onze noorderburen (ex-)schaatsers graag geziene gasten in diverse tv-programma’s. Maar van waar

Het Behouden Huys - Rijksmuseum Amsterdam

Maritieme geschiedenis·Opinie

Reis naar het noorden en 1596

Enige tijd geleden bedacht ik dat ik de gelegenheid had om het legendarische Behouden Huys zélf te bezoeken, zodat ik me een beter beeld kon vormen van de omstandigheden die de expeditieleden van Willem Barentsz op Nova Zembla hadden moeten doorstaan in 1596. Of iets wat er in de buurt kwam in elk geval: West-Terschelling heeft een museum dat de

Maritieme geschiedenis·Opinie·Zeehelden

Het Behouden Huys: ja, gezellig!

Het Behouden Huys, gebouwd door de mannen van de Willem Barentsz expeditie in 1596 op Nova Zembla, had op het eerste gezicht zijn naam mee: je zag bij wijze van spreken het kaarslicht flakkeren door de van gordijnen voorziene raampjes. Maar de werkelijkheid boven de poolcirkel was niet die van ganzenbordende winteravondgezelligheid. Een poolreiziger zou dat later mooi verwoorden:

Moderne trein in de sneeuw (CC BY 2.0 - Joost J. Bakker - wiki)

Nieuws·Spoorweggeschiedenis

Waarom de treinen in 1963 gewoon bleven rijden

Dat de winter van 1963 een ‘helse winter’ was dat weten we nu wel. Maar hoe zat het precies met het verkeer in die winter? Reden de treinen? Stonden er veel files? Hans Buiter, bedrijfshistoricus van de ANWB, heeft een tentoonstelling gemaakt over het verkeer tijdens de winter van 1963.

Enkele schaatsen uit de verzameling van Henk Bolthuis

Sportgeschiedenis

Een bijzondere verzameling schaatsen

Leerkracht Jan van der Kolk bezocht enkele jaren geleden schaatsenverzamelaar Henk Bonthuis uit Den Ham. Hij sprak met hem over de geschiedenis van de schaats en over enkele bijzondere stukken in de verzameling. Een artikel over de collectie schaatsen verscheen later in een periodieke uitgave van de Oudheidkundige Vereniging Den Ham Vroomshoop. Dat artikel is nu ook op Historiek te