Afsluiting Haringvliet had grote gevolgen

Ruim vijftig jaar geleden opende Joop Bakker, die op dat moment minister van Verkeer en Waterstaat was, het sluizencomplex van de Haringvliet, ook wel bekend als de Haringvlietdam. Bakker was een bekende ARP’er en had toen al een imposante reputatie opgebouwd.

Joop Bakker: burgemeester & minister

Zo was Joop Bakker burgemeester van Andijk en Hoogeveen geweest. Ook pleitte hij met succes om de snelweg A28 langs Hoogeveen te laten lopen. Als minister van Verkeer en Waterstaat in de jaren 1967 tot 1971 voerde hij de eerste Nederlandse wetgeving tegen waterverontreiniging in. Daarvoor had hij ook al enkele aanzienlijke posities bekleed. Zo was hij op voorspraak van zijn voormalige studiegenoot en vriend Jelle Zijlstra in 1963 staatssecretaris van Economische Zaken geworden in het kabinet-Marijnen en vervolgens ook in het kabinet-Cals.

Gedurende 1966 en 1967 was Bakker minister van Economische Zaken in het kabinet-Zijlstra. Belangrijk in deze periode was onder meer zijn betrokkenheid bij het besluit in januari 1967 om oliemaatschappijen onder bepaalde voorwaarden ruimte te geven om olie te zoeken in het Nederlandse deel van de Noordzee.

Gevolgen van de afsluiting van het Haringvliet

Het afsluiten van de Haringvliet door een sluizencomplex, in november 1970, had diverse gevolgen voor het deltagebied van met name de rivieren Maas en Rijn. Het brakke estuarium met getij maakte plaats voor zoet water zonder de invloeden van eb en vloed. De landbouw in het gebied profiteerde van het zoete water, terwijl dit water eveneens gebruikt kon worden als drinkwater. Verder had de scheepvaart baat bij de verhoogde stand van het water. Hierdoor konden grotere schepen in de wateren achter het Haringvliet varen.

Het Deltawerk bevindt zich tussen Voorne-Putten en Goeree-Overflakkee, bij de monding van de Haringvliet in de Noordzee. De dam is in totaal 5 kilometer lang en 56 meter brood. Jaarlijks wordt via 17 spuiopeningen zo’n dertig miljard kubieke meter water afgevoerd. Zo’n zeventig procent van dit water, afkomstig van de Rijn en Maas, belandt in de Noordzee. Het restant wordt doorgestuurd naar de Nieuwe Waterweg. De bouw van de Haringvlietdam begon in 1956 en had heel wat voeten in de aarde. Rijkswaterstaat schrijft hierover:

“Doordat schepen tijdens de bouw moesten blijven passeren, was het onmogelijk om de opening in één keer af te sluiten. Daarom bouwden we eerst een werkeiland en een werkhaven. Toen de sluizen bijna gebruiksklaar waren, spanden we vanaf het werkeiland een metershoge kabelbaan naar Voorne-Putten. De hieraan hangende gondels lieten 93.000 enorme blokken beton in het water vallen.”

Sinds 2017 heeft de Haringvlietdam de status van Rijksmonument.

Partijen die geen voordeel hadden van de Haringvlietdam waren diverse diersoorten en de natuur in zijn algemeenheid. Enkele diersoorten verdwenen na het afsluiten van de Haringvliet bijna geheel uit Nederland, zoals de Atlantische steur, de elft en de fint. Ook liep de Biesbosch minder vaak onder water, waardoor het riet- en rode bieslandschap in dit natuurgebied begon te verruigen. Sinds enkele jaren worden de sluizen van de Haringvlietdam bij vloed op een kier gezet “om het ecologisch functioneren van het Haringvliet, met name de vismigratie, te kunnen verbeteren”. Hierdoor zou een meer natuurlijke overgang tussen zoet en zout water ontstaan.

Lees ook: Doggerland verdween door zeespiegelstijging
….of: Deltaplan: nieuwe bescherming voor kwetsbaar land
Boek: Waterwolven. Een geschiedenis van stormvloeden, dijkenbouwers en droogmakers

Video: Laatste fase van de Haringvlietdam (1970)

Bronnen ▼