Alexander Graham Bell – Uitvinder van de telefoon

Alexander Graham Bell, de Schotse uitvinder die bekend is geworden als de uitvinder van de telefoon. Er kan echter beter gezegd worden dat hij de telefoon ontwierp en vervolmaakte, omdat andere uitvinders ook al bezig waren met het ontwikkelen van telefoons. Vaak wordt de Italiaan Antonio Meucci ook genoemd als de echte uitvinder van het apparaat.

Alexander Graham Bell ontving echter het patent voor de telefoon en slaagde erin het apparaat met de naar hemzelf vernoemde telefoonmaatschappij Bell tot een commercieel succes te maken.

De Schot wordt in 1847 geboren in Edinburgh. Zijn vader is een schrijver die onder meer een werk publiceert over een methode om doven te leren spreken. Alexander heeft twee broers, maar die sterven jong. In 1870 verhuist het gezin Bell naar Noord-Amerika. Ze vestigen zich in de buurt van Brantford, Ontario.

Professor Stemfysiologie

Alexander Bell blijkt de methode van zijn vader om doven te leren spreken goed onder de knie te hebben. Als hij vijfentwintig is opent hij een eigen school in Boston (Massachussets). Hij leert er onderwijzers hoe ze met dove kinderen moeten werken. Nieuw succes volgt een jaar later. Bell wordt dan door de universiteit van Boston aangesteld als professor in de Stemfysiologie.

Het is niet erg verwonderlijk dat Bells interesse voor communicatie uiteindelijk leidt naar een zoektocht om geluid over grotere afstanden te transporteren. Tijdens het proces van de ontwikkeling van de telefoon krijgt Bell hulp van Thomas Watson, een elektrisch werktuigkundige die hij ontmoet in een winkel waar hij altijd zijn elektrische onderdelen koopt. De inspanningen van Bell zijn vooral gericht op het verbeteren van de dan al ingeburgerde telegraaf, een apparaat waarmee telegrammen over een grote afstand kunnen worden verstuurd. Aanvankelijk denkt de uitvinder aan de ontwikkeling van een soort ‘harmonische telegrammen’, waarin met behulp van verschillende toonhoogten meer berichten tegelijkertijd verstuurd kunnen worden.

Bell en Watson proberen uiteindelijk echter te achterhalen of het ook mogelijk is om, in plaats van morse-signalen, spraakgeluid direct over te brengen. Hiervoor willen ze stemtrillingen omzetten in elektrische signalen die vervolgens doorgestuurd kunnen worden naar de ontvanger. De twee doen onder meer een proef met een trillend vlies waarbij in het midden een stuk ijzer is bevestigd. Dit stukje ijzer begint mee te trillen als het vlies trilt en wekt zo enige elektrische stroom op in een magnetische spoel.

Patent

In 1876 maakt Bell een schets voor een vroege telefoon waarvoor hij op 14 februari patent aanvraagt. Een kleine maand later ontvangt hij het patent. Op 10 maart 1876, drie dagen nadat hij het patent heeft ontvangen, slaagt Bell erin voor het eerst een telefonisch bericht aan zijn assistent te sturen die zich in een naastgelegen kamer bevindt. Hij spreekt twee korte zinnen:

Watson, kom onmiddellijk. Ik heb je nodig.

Volgens de overlevering zou Bell zijn collega Watson hebben geroepen omdat hij wat batterijzuur op zijn broek had gemorst. En van spreken was eigenlijk geen sprake. Naar eigen zeggen moest Bell door de hoorn schreeuwen om zich verstaanbaar te maken. Maar het belangrijkste was dat het signaal, hoe onduidelijk ook, bij zijn assistent aankwam.

IJzeren membraan

Opvallend is dat de Amerikaanse uitvinder Elisha Gray, ook op 14 februari patent aanvraagt op de telefoon. Twee uur na Bell. Gray gebruikt voor zijn telefoon als membraan een stuk ijzer in plaats van vlies. Dit werkt veel beter. Bell onderscheidt zich echter doordat hij zich veel meer bewust is van de mogelijke toekomst van de telefoon en ook de commerciële mogelijkheden ziet. Vandaag de dag is het misschien moeilijk voor te stellen dat er mensen waren die de mogelijkheden van de telefoon niet zagen, maar toch was dat zo. Illustratief hiervoor is bijvoorbeeld een uitspraak van de Amerikaanse president Rutherford B. Hayes, die over het apparaat van Bell zei:

“Een verbazingwekkende uitvinding – maar wie zou ooit zo’n ding willen gebruiken?”

Enkele maanden nadat Bell zijn patent heeft ontvangen, zijn hij en Watson zover dat ze de telefoon kunnen gaan exploiteren. Het huidmembraan is inmiddels vervangen door ijzer. Ze richten de Bell Telephone Company op en binnen tien jaar beschikken ongeveer tienduizend Amerikaanse huishoudens over een telefoon.

Decibel & Alexander Graham Bell

Bell heeft het enige tijd druk met het verdedigen van zijn octrooi. Zelfs de Western Union Telegraph Company neemt het tegen hem op. In 1893 bevestigt het Amerikaanse Hoogste Gerechtshof echter het patent van Bell. In de beginjaren is de telefoon van Bell eigenlijk vooral een curiositeit. Hij werkt nog niet erg goed, maar na verloop van tijd worden er verschillende aanpassingen doorgevoerd, waardoor het apparaat steeds bruikbaarder wordt.

De bekende uitvinder Thomas Edison verbetert de telefoon van Bell overigens. Edison slaagt er in telefoongesprekken te voeren van de Atlantische naar de Stille Oceaankust, waar de telefoon van Bell dan ‘slechts’ een bereik heeft van 10 kilometer.

De eenheid voor logaritmische vermogensverhoudingen is naar Alexander Graham Bell vernoemd: decibel. Anders dan soms gedacht heeft het Nederlandse werkwoord ‘bellen’ (als aanduiding voor het voeren van een telefoongesprek) niets met de naam van de Schots-Amerikaanse uitvinder te maken.

Boek: 1001 uitvindingen die onze wereld veranderd hebben

Thomas Watson over de uitvinding van de telefoon