Is historica, journaliste en auteur van de boeken ‘Karakterdames, verdoken vrouwenverhalen’ (over vergeten vrouwen in de geschiedenis) en van ‘De Rossaert en zijn passanten’ (over Kunst(enaars) in het Antwerpse schipperskwartier) [email protected]
Haar voornaam is voldoende om te weten over wie het gaat: de zeventiende-eeuwse Italiaanse barokschilderes Artemisia Gentileschi (1593-1653). Haar leven is een film waard en haar schilderijen zijn films op zich. De toeschouwer kan nu zelf zijn eigen verhaal ervoor bedenken, kijkend naar Artemisia’s schilderijen in levende lijve in het
Ada Lovelace, dochter van de romantische Engelse dichter Lord Byron, noemde zichzelf de ‘bruid van de wetenschap’ want ze ontwikkelde – ruim honderd jaar voor de computer gefabriceerd werd – een eerste computerprogramma. Een visionaire vrouw.
Hij had de karakterkop van een filmpersonage. Zijn leven leest ook als een filmscenario. Leopold Flam (1912-1995) was een enigmatische ‘charmeur’ maar niet altijd een koosjer mens: historicus-filosoof, inspecteur en hervormer van het geschiedenisonderricht in het Belgische rijksonderwijs, vrijzinnige Jood, verzetsstrijder, gevangene in de Mechelse Dossinkazerne en in Buchenwald. Een
Op een magische plek, Monte Verità aan het meer van Locarno, in zuidelijk Zwitserland woonde, werkte, musiceerde, danste, schilderde en filosofeerde in het begin van de twintigste eeuw een excentrieke bende artistiekelingen.
Schilderes, ontwerpster, weefster, danseres, beeldhouwster, interieurarchitect, juweelontwerpster, marionettenbouwster, vernieuwster…. Sophie Taeuber-Arp (1889-1943) was het allemaal. Maar waarom is ze dan vergeten?
Kookboeken van weleer en hedendaagse onlinerecepten suggereren tal van bereidingswijzen voor oud brood, sommigen met een ‘historische’ smaak.
Volgens de overlevering vergat een nederige landbouwster in het Egypte van de Farao’s haar pannenkoekdeeg ergens in de hoek van de keuken. Pas na uren merkte ze haar verstrooidheid. De platte koek was intussen gerezen maar ietwat aarzelend stopte de meid het bolle deeg alsnog in de oven. Zo zou
Romans, foto’s, essays, historische boeken, liedjes… Het heeft de Commune van Parijs nooit aan belangstelling ontbroken. Vaak ook tegenstrijdige en gekleurde berichten.
“Kahina, Kahina, schrijf de vrijheid; jij kent geen begrenzingen; jij overwint obstakels”, zong DjurDjura. De Algerijnse ‘meidengroep’ eerde hiermee hun Berberse voormoeder, de mythische vorstin en legerleidster Kahina (zevende eeuw van onze tijdrekening). Toch genieten Berbervrouwen bijzonder weinig vrijheid. Maar ze drukken zich al eeuwenlang op een sluikse manier uit:
Schatten-op-zolder, soms gebeurt het dat – bij toeval – kostelijke kunstwerken ontdekt worden. Recent werd op zolder in Parijs een koffer geopend. Daarin zaten verloren gewaande getuigenissen van de humorvolle tentoonstellingen van ‘Les Arts Incohérents’.
Eén van de vrouwelijke brouwers die een bekend Belgisch merk tot in de eenentwintigste eeuw leidde, was Regina Wauters (1795-1874): moeder en zakenvrouw.
Bier brouwen was van oudsher een vrouwentaak, een huiselijke taak. Sommige dames pakten het wat grootser aan: zo Jeanne Artois (1762-1840) in Leuven.
Bier, een mannenzaak? Vergeet het maar. In het verleden waren het veelal vrouwen die dat dorstlessende sap bekokstoofden. Bierbrouwerij is de evolutie van huisvlijt naar big business en daarom werden vrouwen gedemoniseerd.
Koffie is een oppepper maar evenzo een ‘verfrissend’ verhaal. Koffie vertelt over menselijke nieuwsgierigheid, over wereldomzwervingen en ontdekkingen, over botanische en wetenschappelijke dadendrang, over hang naar vernieuwing… maar vooral over een menselijke voorliefde voor het exotische.
Barbe Nicole Ponsardin-Clicquot (1777-1866); het kleine vrouwtje dat de champagne verbeterde tot het zalige bubbelsap dat we nu drinken.
Amusement is niet de enige taak van olifanten in de zowat 4000 jaar dat ze ‘naast’ mensen in knechtschap leven. Hun functies zijn veelzijdig: lastdieren maar ook levende ‘tanks’ in oorlogstijden.
Van Vincent Van Gogh bestaan een aantal geschilderde (zelf)portretten maar nauwelijks een foto. Blijkt dan nog een foto van de jonge Vincent verkeerd te zijn toegewezen. De knaap is niet Vincent, wel zijn broer Theo. Daarover schreef de Waalse journalist en tentoonstellingsmaker Yves Vasseur een boek, dat leest als een
E vero, E vero, E vero (het is waar) staat er te lezen in het juridisch verslag. Artemisia Gentileschi (1593-1656) sprak de ‘waarheid’ tijdens de foltering van haar verkrachtingsproces.
Altijd droeg ze een zwarte jurk met als enige toemaatje een rode roos. Zwart-rood, niet toevallig de kleuren van het anarchisme. En een overtuigde anarchiste was de Franse Louise Michel (1830-1905).
Keetje Tippel, wie kent haar niet? Maar wie kent haar wel? De jonge prostituee met het gouden haar en het gouden hart. ‘Uiteindelijk kwam ze nog goed terecht’, zingt het liedje. Dat klopt want de schrijfster die Keetjes leven neerschreef, werd een begoede burgervrouw. Neel Doff werd daardoor echter opgesloten
