‘In somnium Scipionis’
Tot 1462 werd de boekdrukkunst vrijwel uitsluitend in Mainz beoefend. In dat jaar bracht oorlog een economische malaise over de stad, waardoor de drukkers elders een goed heenkomen zochten. Daarmee introduceerden zij de nieuwe techniek elders in Duitsland en in het buitenland. In 1469 vestigden de eerste Duitse drukkers zich in Venetië, een jaar later gevolgd door de Fransman Nicolaus Jenson, die in 1458 te Mainz in de leer was gegaan.
Jenson ging met grote voortvarendheid aan de slag. In de eerste jaren drukte hij vooral werken van auteurs uit de klassieke Oudheid. Hij liet voor deze teksten lettertypen snijden die geënt waren op het humanistische boekschrift.
‘Nicolaus Jenson’, schrijft R.E.O. Ekkart in Vroege boekdrukkunst uit Italië, ‘is één van de belangrijkste grootmeesters uit de geschiedenis van de boekdrukkunst en zijn werken vormen met die van Aldus Manutius het hoogtepunt van de Venetiaanse drukkunst. Reeds in 1470 introduceerde Jenson zijn eigen letter, de eerste romein die geheel is aangepast aan de eisen van de typografie en die beschouwd kan worden als één van de fraaiste drukletters uit de geschiedenis van de boekdrukkunst.’
In 1472 publiceerde Jenson het slot van Cicero’s werk over de staat (De republica), dat bekendstaat als de ‘Droom van Scipio’ (In somnium Scipionis). Hij voegde het uitvoerige commentaar van de laatantieke auteur Macrobius toe, gevolgd door Macrobius’ Saturnalia. De decoratie van het eerste blad, die kort na de druk werd aangebracht, is geïnspireerd op antieke wandschilderingen die niet lang daarvoor te Rome in het paleis van Nero waren ontdekt.
~ Ewoud Sanders – Museum Meermanno
