Charles Gounod – Franse componist uit de Romantiek

De Franse componist Charles Gounod (1818-1893) is minder bekend dan andere negentiende-eeuwse componisten zoals Giuseppe Verdi, Franz Liszt of Richard Wagner. De vraag is of dat terecht is, want in zijn eigen tijd gold Gounod een internationale reputatie. Wie was deze componist?

(Inter)nationale betekenis

Gounod heeft de basis gelegd voor een eigen nationale Frans klassieke muziekstijl, los van Italiaanse en Duitse invloeden. Het soort muziek dat Gounod tijdens zijn leven componeerde, schommelde tussen kerkelijk-religieuze klassieke muziek en wereldse muziek.

Charles Gounod brak als componist door in onder meer Frankrijk, België en Duitsland en gold in die landen als een muzikant van wie…

…alle vrouwen zijn melodieën zingen en alle jonge componisten zijn stijl imiteerden (p.9).

Zo schrijft Jeannick Vangansbeke in de recent verschenen biografie, verschenen ter herdenking van Gounods 200e geboortejaar, Charles Gounod. Romanticus en patriot (1818-1893) (Uitgeverij Aspekt, 2018).

Jonge jaren van Charles Gounod

Charles Gounod werd op 17 juni 1818 in Parijs geboren, als zoon van de kunstschilder François-Louis Gounod en diens vrouw Victoire Lemachois, een getalenteerd pianiste.

Charles Gounod volgde het lyceum, dat hij in 1835 met een diploma afrondde. Van zijn moeder kreeg hij al op jonge leeftijd pianolessen. Muziek zou Gounods toekomst worden, hoewel hij als jongere aanvankelijk van plan was om priester te worden.

Karakter, talenten, privéleven en werk

Charles Gounod stond bekend om zijn wispelturige karakter, zijn stemmingswisselingen, als ruziezoeker en vanwege zijn neiging om er buitenechtelijke relaties op na te houden. Gounod had een onrustig karakter. Maar ook een enorme drive om dingen neer te zetten en op meerdere vlakken een buitengewoon talent. Niet alleen kon hij uitstekend componeren (typerend was zijn sentimentele lyriek en goed zingbare, folkloristische muziek), ook was hij een bovengemiddeld goede tekenaar en schilder.

In 1852 huwde Gounod met de jonge Anna Zimmermann (1838-1906), de dochter van Gounods pianodocent. Met Anne kreeg Gounod een zoon Jean (1856) en later nog een dochter Jeanne (1862).

In 1839 won hij met zijn compositie Fernand een belangrijke muziekprijs, de Prix de Rome, die hem de mogelijkheid bood om in een Rome een muzikale opleiding te volgen.

In de jaren 1852-1860 was Gounod hoofd van het L’Orphéon de la Ville de Paris, het belangrijkste Parijse mannenkoor. In de jaren 1870 woonde Gounod enige jaren in Londen (vanwege de Duitse inval in Frankrijk in 1871), waar hij een eigen koor oprichtte.

Invloeden en belangrijkste composities

Als belangrijkste invloeden op Gounod noemt Vangansbeke, geheel terecht, namen van componisten als de kerkmusicus Giovanni da Palestrina, Franz Schubert, Wolfgang Amadeus Mozart, Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Händel en Ludwig von Beethoven, maar ook (toneel)schrijvers als Dante Alighieri, William Shakespeare en Molière (het alias van Jean-Baptiste Poquelin).

Gounod is onder meer bekend van composities als Sapho (1851), zijn operabewerking van Goethes Faust (1859) – waarmee hij internationaal doorbrak -, Mireille (1864), het motet Gallia: Lamentation (1871, een klaagzang over het lot van Frankrijk), de Petite Symphonie (1885) en Requiem in C (1893).

Latere levensjaren en dood

Charles Gounod kon goed leven van de inkomsten die hij via zijn composities en uitvoeringen opstreek. Hij bewoonde van de inkomsten een mooie villa in Montretout.

Vanwege zijn gewaardeerde composities kreeg Gounod meerdere onderscheidingen en prijzen. Kort nadat hij op 18 oktober 1893 stierf, viel hem een staatsbegrafenis ten deel.

Boek: Charles Gounod. Romanticus en patriot (1818-1893) – Jeannick Vangansbeke

Bronnen ▼