CIA geeft documenten vrij over val communisme

De Amerikaanse inlichtingendienst CIA (Central Intelligence Agency) heeft op de drempel van het oude decennium een brede selectie vrijgegeven van tot nu toe geheime verslagen van de NID, de National Intelligence Daily.

De informatie van NID was tot nu toe bestemd voor het selecte publiek van Amerikaanse beleidsmakers en analisten die zich bezighouden met buitenlandse politiek en had tot doel een overzicht te geven van actuele gebeurtenissen en hen te helpen bij hun inschatting van de gevolgen.

‘Ceausescu is niet in gevaar’

De vrijgegeven selectie, The Collapse of Communism in Eastern Europe: A 30-Year Legacy (De ineenstorting van het communisme in Oost-Europa: een erfenis van 30 jaar) omvat een groot deel van de korte-termijn-analyse van gebeurtenissen in Centraal- en Oost-Europa, de overheersing door het Sovjet-regime en de dissidentenbeweging in verschillende landen. Ook werd ingeschat waartoe communistische regimes in staat zouden zijn om onlusten de kop in te drukken.

Volgens de CIA bevatten de documenten belangrijke informatie over de inschatting van de gevolgen van de val van het communistische bewind in Europa en het begin van het uiteenvallen van de Sovjet-Unie voor Europa en de Verenigde Staten. De geheime dienst erkent zelf dat de documenten soms fascinerend zijn, omdat ze onthullen dat de CIA er met zijn inschattingen af en toe helemaal naast zat.

“Dat wijst nog niet op onvermogen van de CIA, maar toont wel de snelheid aan van de ontwikkelingen van de gebeurtenissen in de herfst en winter van 1989.”

Zo schreef de correspondent van de NID in Boekarest op 19 november 1989, tien dagen na de val van de Berlijnse Muur, over de Roemeense leider Nicolae Ceausescu dat er ‘geen geloofwaardig bewijs is dat zijn positie in gevaar is’.

Maar met de arrestatie van een dominee met kritiek op het beleid van Ceausescu op 15 december begon een opstand die zich als een veenbrand verspreidde. Deze opstand bereikte een climax, toen Ceausescu op 21 december in Boekarest, tijdens een toespraak voor een aanvankelijk ‘enthousiaste’ menigte, op de vlucht moest slaan. Een maand en zes dagen na de voorspelling van de NID-correspondent, op Eerste Kerstdag 1989, werden Ceausescu en zijn vrouw Elena, na een hoogst omstreden proces, geëxecuteerd.

Lees ook: Nederland werkte in Koude Oorlog nauw samen met CIA
…of: De Koude Oorlog – Samenvatting & Tijdlijn
Boek: Samen met de CIA – Operaties achter het ijzeren Gordijn