Het Colosseum in Rome – Flavisch Amfitheater

Het Colosseum in Rome, ook wel het Flavisch Amfitheater genoemd, is het grootste amfitheater in het Romeinse Rijk. Het amfitheater werd juli 2007 tot een van de zeven nieuwe wereldwonderen gekozen.

Het bouwwerk wordt ook wel het Flavisch Amfitheater genoemd omdat het gebouwd werd in opdracht van de zogenaamde Flavische dynastie, een dynastie van Romeinse keizers die van 69 tot 96 na Christus aan de macht was. In 72 na Christus werd een begin gemaakt met de bouw. Op dat moment was Vespasianus keizer. De financiering vond plaats uit de krijgsbuit van de plundering van Jeruzalem in 70 na Christus. Tien jaar later was het amfitheater klaar. Kleizer Titus wijdde het bouwwerk in.

Amfitheaters zijn ovale gebouwen uit de Romeinse oudheid die vooral gebruikt werden voor gladiatorengevechten en gevechten met wilde dieren. Na de opening van het Colosseum organiseerde keizer Titus spelen die honderd dagen duurden. In het amfitheater vonden niet alleen de beroemde gevechten plaats tussen bijvoorbeeld gladiatoren. Er zijn ook verhalen bekend over wedstrijden tussen kraanvogels en er zou zelfs eens een wedstrijd tussen vier olifanten hebben plaatsgevonden.

Kort na de opening van het Colosseum waren in het amfitheater ook naumachiae (zeeslagen) te zien. Het theater werd voor die gelegenheid met miljoenen liters water gevuld waarna beroemde zeeslagen uit de geschiedenis werden nagespeeld. Hoe dit precies ging is niet bekend. Nadat het amfitheater onder Titus’ opvolger keizer Domitianus werd verbouwd stopten deze naumachiae. Onder keizer Domitianus kreeg het Colosseum er een verdieping bij en werden een aantal gangen en vertrekken onder de arena toegevoegd.

Het Colosseum heeft een oppervlakte van 188 bij 156 meter en een omtrek van 527 meter. Het amfitheater is ongeveer 49 meter hoog. De buitenmuren hebben drie rijen van tachtig bogen die gescheiden worden door halfzuilen. Deze halfzuilen hebben beneden Dorische, in het midden Ionische en boven Corinthische kapitelen. Het theater is gebouwd met beton, tuf- en baksteen, Voor de façade en zuilen is echter travertijn (soort kalksteen) gebruikt.

Verval van het Colosseum

Het beroemde amfitheater is verschillende keren slachtoffer geworden van natuurrampen. In 217 na Christus raakte het Colosseum beschadigd door een blikseminslag en konden er vijf jaar lang geen spelen gehouden worden. Daarnaast brachten diverse aardbevingen het theater schade toe. De ruïne van het Colosseum werd in de 12e eeuw omgebouwd tot fort van de familie Frangipani. Belangrijke Romeinse families, waar vaak ook de paus uit voortkwam, beschouwden het Colosseum als een groeve waar eenvoudig bouwmateriaal gehaald kon worden voor nieuw te bouwen kerken en paleizen. Het theater werd onder meer van haar marmer ontdaan en ook veel van het ijzer waarmee de blokken steen en het marmer waren vastgezet werd gekaapt. Aan deze plundering kwam in 1749 een eind. Paus Benedictus XIV bepaalde toen dat het Colosseum historische waarde had en niet langer meer als een soort ‘steengroeve’ gebruikt mocht worden. De paus wijdde het Colosseum als kerk ter nagedachtenis aan de lijdensweg van Christus en bouwde binnenin een kruisweg. Latere pausen lieten het amfitheater nog verder restaureren en archeologisch onderzoeken.

Waarom heet het Colosseum Colosseum?

Wie denkt dat het Colosseum zijn naam dankt aan het feit dat het bouwwerk kolossaal is, heeft het mis. De naam verwijst in werkelijkheid naar de Colossus van Nero, een enorm standbeeld dat gebouwd werd in opdracht van de Romeinse keizer Nero. Dit naar het voorbeeld van de beroemde Colossus van Rhodos, een van de zeven wereldwonderen van de antieke oudheid.

Aanvankelijk kwam het beeld in de vestibule van de Domus Aurea te staan, het zogenaamde “Gouden Huis” van Nero. Toen de keizer overleed was het standbeeld echter nog niet klaar. Pas in 75 na Christus werd de Colossus van Nero ingewijd. Ruim vijftig jaar later kreeg het een plek naast het Amfitheater. Voor het transport van het beeld zouden maar liefst vierentwintig olifanten zijn gebruikt. Omdat het beeld nu bij het amfitheater stond kwam dit theater bekend te staan als het Colosseum (bij de Colossus).

Boek: Gladiatoren – Volksvermaak in het Colosseum