Er werd door het kabinet-Rutte 200 miljoen bezuinigd op kunst en cultuur. Dit levert heel wat kritiek op. Zo werd er ‘geschreeuwd om cultuur’, was er een ‘mars der beschaving’ en kwamen duizenden mensen bijeen op het Malieveld om te protesteren tegen de bezuinigingen. Ondertussen worden in de culturele sector ook allerlei initiatieven ontplooid op het gebied van cultureel ondernemen. Bijvoorbeeld voordekunst, een website waar iedereen culturele projecten financieel kan steunen: crowdfunding. Roy Cremers, initiator van voordekunst, vertelt over het project.
Met behulp van een eenmalige subsidie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) werd voordekunst opgezet. Sinds 2011 zijn we een zelfstandige stichting. Er zijn inmiddels ruim 4400 donateurs die meer dan 650.000 euro hebben bijgedragen aan 60 projecten. De donateurs zijn vooral particulieren, maar ook bedrijven – groot en klein – geven via voordekunst. Het voordeel is dat mensen precies weten waar ze aan geven. Elke donateur krijgt bovendien iets terug, zoals een uitnodiging voor de opening of een tekening van de kunstenaar. De kunstenaars houden hun donateurs ook op de hoogte van de voortgang. Zo raakt het publiek betrokken bij het kunstproject.
Hoewel ik geen voorstander ben van bezuinigingen in het algemeen, geloof ik wel dat het ook positieve gevolgen kan hebben. Ik vind al langer dat er iets moet veranderen in de sector. Het publiek moet meer betrokken worden bij kunst en cultuur. Crowdfunding is daar een manier voor. Een voordeel van crowdfunding is dat meerdere mensen een project mogelijk maken. Hierdoor ben je als kunstenaar of culturele instelling niet afhankelijk van één partij. Maar het systeem is weer minder geschikt voor structurele inkomsten. Om het publiek zo ver te krijgen bij te dragen aan jouw project, moet je op een campagne-achtige manier mensen aan je binden. Dat werkt vooral goed op projectbasis. Na een crowdfunding-actie zou het mooi zijn als de kunstenaar of culturele instelling in staat is om het publiek ook voor langere tijd aan zich te binden.
Wie zich wil presenteren op voordekunst moet denken als een ondernemer. Wij selecteren niet zo zeer op artistieke kwaliteit – dat is aan het publiek – maar op de haalbaarheid van het plan. De kunstenaar bedenkt wie zijn doelgroep is en hoe deze bereikt kan worden, hij zet zijn eigen netwerk in en maakt een realistische begroting en planning. Ook de noodzaak van crowdfunding is belangrijk. Als het project zonder bijdragen via voordekunst ook gerealiseerd zal worden, is het voor ons niet interessant.
De combinatie van kunst en winst maken is een lastige. Ik heb daar behoorlijke twijfels over. Investeren in nieuwe culturele projecten met als doel een zo hoog mogelijk rendement zie ik niet gebeuren. De mensen die via voordekunst projecten steunen vinden het belangrijk om bij te dragen aan culturele projecten. De investering die zij doen gaat niet om winst maken.
In de toekomst wil voordekunst verder uitbreiden. De meeste aanvragen komen nu nog uit Amsterdam, dat zien wij graag breder. Het doel is dat de site landelijk meer bekendheid krijgt. Hiervoor zijn we op zoek naar partners, zoals provincies en steden. Bovendien willen wij onze kennis meer delen. Dit is nuttig voor potentiële donateurs, maar ook voor toekomstige projecten op het gebied van crowdfunding in de culturele sector.
~ Roy Cremers, initiator van voordekunst
Geïnterviewd door Karlien Metz. Oorspronkelijk gepubliceerd op 12 maart 2012
