Dark
Light

De Amsterdamse zeeman die tekenaar werd

2 minuten leestijd
Het barkschip De Drie Vrienden op de rede van Batavia (1851)
Het barkschip De Drie Vrienden op de rede van Batavia (1851)

Je hoeft geen expert te zijn om te zien dat deze aquarellen door dezelfde persoon zijn gemaakt. Jacob Spin schilderde voornamelijk dwarsgetuigde schepen. In de nieuwste tentoonstelling van Het Scheepvaartmuseum, “Drijfveer | 100 jaar collectie”, worden deze kleurrijke aquarellen naast elkaar getoond.

Rasechte Amsterdammer

Jacob Spin werd in 1806 geboren in Amsterdam. Op zevenjarige leeftijd verloor hij zijn vader, maar al snel hertrouwde zijn moeder en het gezin nam zijn intrek in een pand aan de Martelaarsgracht. Zijn stiefvader was tapper in een kroeg die tot op de dag van vandaag nog steeds bestaat. Er wordt gespeculeerd dat Café Karpershoek, op de hoek van de Martelaarsgracht en de Prins Hendrikkade, het oudste café van Amsterdam is. Vanaf de kade had hij uitzicht op het IJ en waarschijnlijk heeft hij daar zijn liefde opgedaan voor schepen. Op zijn achttiende was het zo ver; Jacob stapte als matroos aan boord van het fregat De Drie Gebroeders van Amsterdam.

Het barkschip Cornelia en loodsboot Texel No. 4 op de rede van Texel. (1856)
Het barkschip Cornelia en loodsboot Texel No. 4 op de rede van Texel. (1856)

Van zeeman naar tekenaar

Jacob had al meerdere reizen op zijn naam staan, toen hij met tekeningen en aquarellen aan de slag ging. Het verhaal wil dat hij met een roeibootje het IJ op ging om schepen die voor anker lagen te benaderen met zijn portfolio van scheepsportretten die hij op zijn reizen had gemaakt. Hij probeerde op die manier de kapiteins warm te maken voor een portret van hun eigen schip. Jacob kon zichzelf prima verkopen.

Een beetje kapitein wilde met trots naar de muur kunnen wijzen als hij over zijn verre reizen vertelde. Aan werk dus geen gebrek voor de zeeman die ‘Schepenafteekenaar’ werd. Barken, kofschepen, galjoten en fregatten, Spin tekende ze allemaal met nauwkeurige precisie.

Het barkschip Argonaut (1861).
Het barkschip Argonaut (1861).

Het barkschip

De negen werken van Jacob Spin die in deze tentoonstelling worden getoond, spreken vanuit dezelfde kleur en stijl. Jacob had een voorliefde voor dwarsgetuigde schepen, zoals fregatten en barken. Dat betekent dat de zeilen niet in de lengterichting van het schip zijn getuigd (zoals moderne schepen), maar door middel van een dwarsboom (een ra), over de breedte van het schip. Op de drie foto’s getoond in dit artikel heeft Jacob barkschepen getekend. Het verschil met een fregat is dat de achterste mast geen ra’s heeft. Dit was een bezuinigingsmaatregel van rederijen, want een bark had minder bemanningsleden nodig dan een fregat.

De achterste mast van het schip, de bezaanmast, is vaak iets korter dan de voorste. Een kortere mast creëerde minder druk op de achterkant van het schip, zodat de schipper meer ‘rust’ op zijn roer ervoer. Een steady roergang dus! De meeste barken en fregatten die Spin tekende voeren naar Nederlands-Indië, in de negentiende eeuw de pijler onder de Nederlandse scheepvaart.

~ Marleen Manneke – Het Scheepvaartmuseum

Boek: Het Scheepvaartmuseum – Verhalen over de zee in 100 iconen

Gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief (51.171 actieve abonnees)


Honderden historici brachten hun kennis al in.

Overzicht van auteurs op Historiek

×