De Bermudadriehoek en de (mysterieuze?) verdwijning van vliegtuigen

Mensen zijn altijd gefascineerd geweest door onverklaarbare verschijnselen. De wetenschap heeft de afgelopen eeuwen reeds veel verklaard, maar sommige zaken blijven toch mysterieus. Ook in de luchtvaart.

Soms hebben gebeurtenissen iets gemeenschappelijk: kompassen, hoogtemeters en andere navigatiemiddelen raken in de war en draaien waanzinnig rond. Vliegers die per radio melden niet meer te weten waar ze zijn en om hulp vragen. Bij de luchtverkeersleiding verdwijnen de toestellen ineens van het scherm en reddingswerkers vinden nooit meer een spoor. Alsof het vliegtuig met bemanning en passagiers nooit heeft bestaan.

In de geschiedenis van de luchtvaart hebben tal van onopgeloste of ten dele opgeloste ongevallen plaats gevonden. Berucht om haar mysteries is de ‘Bermudadriehoek’ in het Caribisch gebied. Voor sommige verdwijningen van schepen en vliegtuigen in dat gebied was gewoonweg geen verklaring te vinden. In dit artikel een nadere blik op dit fenomeen, vooral vanuit het oogpunt van de luchtvaart.

De Bermuda-driehoek

Een van de bekendste hotspots in de scheep- en luchtvaart is de Bermudadriehoek in het Caribisch gebied tussen Miami, Puerto Rico en Bermuda. Over het aantal verdwijningen lopen de getallen uiteen. The New York Times meldde in een artikel dat in de afgelopen 500 jaar minstens 50 schepen en 20 vliegtuigen verdwenen, de meeste spoorloos – geen wrakstukken, geen lichamen, niets. Verdwenen zonder een noodsignaal te hebben verzonden. De vroege oorsprong van de Driehoeksmythe gaat volgens de krant terug tot Columbus, die in zijn logboek een warrig kompas, vreemde lichten en een uitbarsting van vlammen opmerkte die in zee vielen.¹

In haar boek The Bermuda Triangle heeft auteur Gail B. Stewart het over forsere aantallen. Volgens haar verdwenen er alleen al in de periode 1945-1975 meer dan 67 schepen en 192 vliegtuigen van alle types, met in totaal 1700 slachtoffers. Sinds 1975 verdwijnen er volgens de auteur jaarlijks gemiddeld twintig schepen en vier vliegtuigen.²

Ondergangstheorieën

De Bermudadriehoek staat synoniem voor mysterieuze verdwijningen en tragedies. Na de verschillende ongelukken deden er wilde geruchten de ronde dat er mysterieuze krachten in het gebied aanwezig waren die verdwijningen veroorzaakten. De verdwijningen zijn in de loop der tijd toegeschreven aan de machinaties van enorme zeemonsters, reuzeninktvissen, buitenaardse wezens, het bestaan van een mysterieuze derde dimensie gecreëerd door onbekende wezens en bewegingen in de oceaan waarbij plotseling grote hoeveelheden methaan worden uitgespuwd. Er zijn ook verschillende complottheorieën over de Bermudadriehoek beschreven, waarvan de volgende zeven de meest bekende zijn.^{12, 13, 14, 15, 16}

Atlantis
De vermeende verloren stad Atlantis zou op de een of andere manier verantwoordelijk zijn voor de scheepswrakken en vliegtuigongelukken in de Bermudadriehoek. De door haar bewoners ontwikkelde technologie zou nog steeds actief zijn op de zeebodem. Dit zou mechanische storingen veroorzaken in schepen en vliegtuigen.

Monstergolven
Wetenschappers van de Universiteit van Southampton in Engeland beweerden dat de oceaan in de Bermudadriehoek vol was van monstergolven als gevolg van stormen uit alle windrichtingen. Sommige golven konden een hoogte van dertig meter bereiken. Hoewel het werk van de wetenschappers veel aandacht trok, kon het niet verklaren waardoor een vliegtuig in de Bermudadriehoek zou neerstorten.

Magnetische krachten
De Bermudadriehoek is een plek waar een kompas naar het ware noorden wijst in plaats van naar het magnetische noorden. Het verschil tussen die twee wordt “declinatie” genoemd en zou navigatiefouten opleveren. Ervaren vliegers houden daar echter rekening mee bij het uitstippelen van hun koers. Mocht dit een oorzaak zijn, dan kan het de vele vliegtuigen die zonder incidenten door het gebied vliegen, niet verklaren.

Buitenaardse wezens
Volgens deze theorie zouden buitenaardse wezens de Bermudadriehoek gebruiken als poort naar onze planeet. Daar verzamelen ze de mensen en technologie die ze nodig hebben om hun onderzoek naar de menselijke soort uit te voeren. Deze theorie zou verklaren waarom veel van de schepen en vliegtuigen die verdwenen, nooit werden gevonden.

Methaanbellen
In 2016 maakte een groep Noorse onderzoekers bekend dat ze enorme kraters hadden ontdekt op de bodem van de Barentszzee. De kraters zouden worden veroorzaakt door plotselinge explosies van methaan. Velen achtten het fenomeen verantwoordelijk voor de ongevallen in de Bermudadriehoek. De onderzoekers namen afstand van dit idee, er was geen enkel verband met de Bermudadriehoek, verklaarden ze. Toch suggereerde The New York Times in een artikel dat de grillige verdwijning van schepen en vliegtuigen het gevolg zou kunnen zijn van grote afzettingen van methaangas dat uit de oceaanbodem omhoog spuit. Enorme uitbarstingen van methaanbellen kunnen water van een schip wegduwen, waardoor het zinkt. Als het licht ontvlambare methaan vervolgens in de lucht terechtkomt, kan het in de motor van een vliegtuig ontbranden, waardoor het explodeert en verdwijnt, aldus deze theorie.¹⁷

Zwarte gaten

Waterhozen
Volgens NASA draaien waterhozen kolommen vochtige lucht rond die zich boven warm water vormen. Net als een tornado in de oceaan kunnen dergelijke waterhozen windsnelheden tot wel 200 kilometer per uur halen. Omdat de Atlantische Oceaan voor de kust van Florida een van de meest actieve gebieden ter wereld is voor dit fenomeen, menen sommigen dat waterhozen verantwoordelijk kunnen zijn voor de rampen in de Bermudadriehoek.

Rationele verklaringen

Wetenschappers beweren dat de verraderlijke natuur, menselijke fouten, onervarenheid, instrumentenstoringen of gewoonweg pech, de vele verdwijningen kunnen verklaren.

De Amerikaanse Kustwacht heeft volgens The Jerusalem Post een document opgesteld met mogelijke rationele verklaringen voor de verdwijning van schepen en vliegtuigen in het gebied.¹⁹ Volgens de Kustwacht kunnen de meeste verdwijningen worden toegeschreven aan de unieke omgevingskenmerken van het gebied. Ten eerste is de Bermudadriehoek een van de twee plaatsen op aarde waar een magnetisch kompas in de richting van het geografische ware noorden wijst, terwijl het gewoonlijk in de richting van het magnetische noorden wijst.²⁰ Het verschil daartussen varieert tot 20 graden. Als de afwijking niet wordt berekend en gecompenseerd, kan een navigator zich ver van de oorspronkelijk geplande koers bevinden en in ernstige problemen komen, zo citeert de krant uit het onderzoek.

Een andere omgevingsfactor is de aard van de Golfstroom. Die is extreem snel en wild en kan elk bewijs van een ramp snel uitwissen. Het verlies van een schip kan snel veranderen in een mysterie dat misschien wel nooit zal worden opgelost. Onvoorspelbaar Caribisch-Atlantisch weer speelt ook een rol. Plotselinge lokale onweersbuien en onstuimig water worden vaak een bron van rampen voor vliegers en zeelieden, aldus de Amerikaanse Kustwacht. Uit het onderzoek bleek echter dat er statistisch gezien niet meer ongelukken plaatsvonden in de Bermudadriehoek dan in andere oceanen en zeeën. De Bermudadriehoek stond volgens de Kustwacht zelfs niet in de top 10.²¹

Het Amerikaanse ministerie van Defensie ontkende officieel dat er niets bovennatuurlijks of anderszins vreemds is gebeurd. Defensie weet de voorvallen aan mechanische storingen van vliegtuigen of schepen. De incidenten waren tragisch, maar behoorden bij het leven. Buiten de officiële kanalen is niet iedereen daarvan overtuigd. Zo haalt Gail Stewart in haar boek bijvoorbeeld een marine-officier aan:

Niemand bij de marine lacht om dit soort dingen. We hebben altijd geweten dat er iets vreemds aan de hand was in de Bermuda-driehoek.²²

The Jerusalem Post haalde ook een Britse Channel 4-documentaire aan, waarin incidenten rond de Bermudadriehoek werden onderzocht. Het bleek dat “een groot aantal schepen waarvan werd beweerd dat ze in het gebied waren gezonken, daar helemaal niet zijn gezonken”. Iets wat door de Amerikaanse Kustwacht zou zijn beaamd. De dienst beschouwt de Bermudadriehoek niet als een gevaarlijk geografisch gebied voor schepen of vliegtuigen. Het gebied is een van de drukste scheepvaartroutes ter wereld en het relatieve verlies daar is niet groter dan op andere locaties.

Volgens de Channel 4-documentaire: doet een “mysterie” het echter altijd goed in de media en bij het gulzige publiek. Het aantal verdwijningen zou een vertekend beeld geven als gevolg van onzorgvuldig onderzoekswerk. Bijvoorbeeld in gevallen waarin de verdwijning van een schip in de pers werd gemeld, maar de terugkeer naar de haven niet werd gerapporteerd. Volgens de documentaire weet het grootste deel van het publiek al dat het “Bermuda Mysterie” niet echt bestaat en dat het aantal scheeps- en vliegongevallen in de Bermudadriehoek hetzelfde is dan waar ook ter wereld.²³

Bronnen ▼