Iedereen kent de vraag “wat eten wij vandaag” En het antwoord is meestal: “een soepje, aardappelen, vlees en groente en een toetje”. De werkelijkheid is vaak grappiger. Want ook al staan wij er niet bij stil, met een bintje, een chateaubriand met bismarckgarnituur en een pêche melba verorberen wij in feite een bord met beroemdheden.

In deze rubriek worden de achtergrondverhalen van diverse culinaire woordmakers beschreven.

Otto von Bismarck – Bismarckharing

Een Bismarckharing is een in wijn ingelegde haring. Deze haring is genoemd naar Otto Fürst von Bismarck (1815-1898), die op het hoogtepunt van zijn roem was toen een Hamburgse ondernemer in de visindustrie hem daarmee in 1882 eerde. Weinig mensen zijn zo intens vereerd als Bismarck, de man die in de jaren zestig van de negentiende eeuw met het samensmeden van tientallen staten, koninkrijken, hertogdommen en steden het Duitse Keizerrijk stichtte. Op zijn landgoed in Friedrichsruh bij Hamburg kreeg hij op zijn tachtigste verjaardag een half miljoen felicitatiekaartjes toegestuurd. Scholen hadden vrij en vijfendertig extra treinen werden ingezet voor de menigte, die een glimp van haar held wilde opvangen. Bezoekers namen achteraf in hun zakdoek wat aarde mee waarop Bismarck zijn voet had gezet.

Bismarcks familie hoorde tot een oud adellijk geslacht van landjonkers dat vooral legerofficieren en zelfs een Russische generaal had voortgebracht. Al tegen 1872 bleek dat het drukke politieke leven de gezondheid van de staatsman had geschaad, wat resulteerde in een aantal kwalen. Steeds vaker trok Bismarck zich overspannen terug op een van zijn landgoederen en gaf hij zich over aan schranspartijen. Het was dan normaal dat hij twee keer per dag een maaltijd van vijf gangen tot zich nam en die met enorme hoeveelheden bier en wijn doorspoelde.

Het schransen eiste zijn tol. Tegen 1879 woog de rijkskanselier bijna 125 kilo. Ook veelvuldige bezoeken aan kuurverblijven in Bad Kissingen konden zijn kwalen niet verhinderen. Daarom kwam hij in handen van dokter Schweniger, die ervoor zorgde dat hij vijfendertig kilo afviel. Uiteindelijk overleed Bismarck op 30 juli 1898.

De naam Bismarck werd een soort merklabel voor van alles en nog wat. Zo waren er Bismarckmessen in de handel gebracht, evenals Bismarckzeep, -hemden,-tabak, -portemonnees en – likeur. Restaurants droegen zijn naam en dus ook gerechten. Vier daarvan komen nog in de hedendaagse kookboeken voor: Bismarckharing, Tongfilets à la Bismarck, de Bismarckeik (een gebak in de vorm van een rollade) en de Bismarcksalalade.

www.buistbelevingsprojecten.nl