De Dokwerker – Monument in Amsterdam

Op het Jonas Daniël Meijerplein staat sinds 1952 een beroemd monument ter nagedachtenis aan de Februaristaking van 1941: De Dokwerker. Het door beeldhouwer Mari Andriessen ontworpen monument stelt een staker voor en symboliseert het verzet van de gewone man tegen de bezetter.

Na de Tweede Wereldoorlog liet het Amsterdamse gemeentebestuur een monument ontworpen ter nagedachtenis aan de staking. Beeldhouwer Mari Andriessen maakte verschillende ontwerpen. Zijn eerste modellen stelden een mannenfiguur voor met een knuppel in de hand. In 1951 liet hij zijn vriend Willem Termetz, een Haarlemse timmerman en aannemer, model staan. Deze stond aanvankelijk helemaal niet te trappelen om model te staan. Hoewel deze Termetz dus helemaal geen dokwerker was, meende Andriessen dat de timmerman met zijn forse postuur en brede schouders de juiste uitstraling had voor het monument. De knuppel verdween.

Later schaafde Andriessen nog wat aan het monument. Hij paste de stand van de benen wat aan, stroopte de hemdsmouwen op en voegde een pet toe. In de zomer toonde de beeldhouwer het monument voor het eerst aan de Amsterdamse wethouders en fractievoorzitters, die enthousiast reageerden. Aan het eind van de zomer voltooide de kunstenaar vervolgens het definitieve ontwerpbeeld. Dit ontwerp was 1,40 meter hoog. Dit werd te klein geacht voor een plek in de openbare ruimte. Het uiteindelijke monument werd met 2,60 meter dan ook een stug hoger.

Onthulling

De Dokwerker werd in een Parijse gieterij in brons gegoten. De onthulling vond in december 1952 plaats en werd verricht door koningin Juliana. Het beeld staat sinds die tijd centraal tijdens de jaarlijkse herdenkingen van de Februaristaking. Het monument heeft altijd op het Jonas Daniël Meijerplein gestaan, maar niet steeds op dezelfde plek. Aanvankelijk stond De Dokwerker met de blik gericht op het Waterlooplein. Vanwege werkzaamheden aan de metro en de Stopera werd het beeld in 1970 verplaatst in de richting van de synagoge. Het monument heeft als opschrift:

“Daad van verzet der burgerij tegen de Jodenvervolging door de Duitse bezetter.”

Lees ook: Februaristaking (1941) – Protest tegen de Jodenvervolging
Overzicht van boeken over de Tweede Wereldoorlog

Bronnen ▼