Regeren is vooruitzien, maar betekent dat ook dat een regering exact kan voorspellen wat er in de toekomst zal gebeuren? We kijken terug naar een aantal toekomstprofeten die allemaal iets zeiden over hoe het jaar 2015 eruit zou zien. We gaan voorspellingschecken!
In het jaar 2015 zijn er 15,8 miljoen Nederlanders met bijna tien miljoen auto’s. De provincie Groningen is leeggelopen en Friesland vergrijst. In Heerlen wonen meer dan 100.000 mensen. De Petrakerk in Harderwijk heeft ongeveer 900 leden. Het ijzererts is op en de publieke omroep bestaat niet meer. Het gaat extreem stormen en de mensen in Australië leven onder de grond. Zo althans zag het jaar 2015 eruit in de glazen bollen van vijftien verschillende profeten. We zijn benieuwd.
1. De wereldbevolking in 2015
Op 11 juni 1995 schreef Amigoe, krant op de Nederlandse Antillen, over het Wereldbevolkingsrapport 1995. Hierin stond onder meer: ‘Voor 2015 voorzien de VN een wereldbevolking van 7,10 tot 7,83 miljard.’
Op de website Worldometers.info liep in dat jaar de teller naar 7.383.008.820 inwoners, waarmee we de voorspelling uit 1995 als juist kunnen beschouwen.
2. De bevolking van Nederland in 2015
3. Amsterdam in 2015
Het Amsterdamse Bureau voor Onderzoek en Statistiek voorspelde in juli 1994 dat er in 2015 850.000 mensen in de hoofdstad zouden wonen. Op de website I Amsterdam staat dat er in 2015 821.752 inwoners waren. Deze voorspelling uit 1994 zit er daarmee bijna veertigduizend mensen naast – ongeveer evenveel als het aantal inwoners van de gemeente Beverwijk.
4. Friesland in 2015
Het Instituut voor Ruimtelijke Organisatie van TNO kwam in 1991 met cijfers over de verwachte bevolkingssamenstelling van Friesland in 2015. Van 599.000 in 1991 zouden dat 586.666 inwoners in 2015 worden – een merkwaardig nauwkeurige prognose voor een periode van bijna 25 jaar. Per leeftijdsgroep uitgesplitst werd voorspeld dat er een vergrijzing zou plaatsvinden. Tot slot gaven de cijfers aan dat het aantal huishoudens in Friesland zou toenemen: van 227.000 naar 241.500.
In augustus 2015 had Friesland 646.092 inwoners, aanzienlijk meer dan in 1991 voorspeld. Uit de statistieken blijkt wel dat er een vergrijzing heeft plaatsgevonden. De grootste groei heeft plaatsgevonden bij 55 jaar en ouder, waar het aantal 0-14-jarigen aanzienlijk is gedaald. Ook het aantal huishoudens was veel meer dan voorspeld in 1991. De voorspelde bevolkingsaantallen zijn dus onjuist, maar de aangekondigde vergrijzing en kleinere huishoudens zijn wél juist.
5. Provincie Groningen in 2015
Met behulp van dezelfde prognoses van TNO meldde de Telegraaf in 1991 dat de provincie Groningen in 2015 50.000 inwoners minder zou hebben.
Het Sociaal Planbureau Groningen schrijft op zijn site: ‘In 1990 woonden er rond de 553.700 mensen in de provincie, in 2014 zijn dit er circa 582.720.’ Een jaar later waren dat er 584.104. In plaats van een afname is dit een groei van zo’n vijf procent. De voorspelling uit 1991 was dus volkomen onjuist.
6. Heerlen in 2015
Het Limburgsch Dagblad schreef op 7 maart 1990 over de Vierde Nota over de Ruimtelijke Ontwikkeling. Daarbij stond de voorspelling dat Heerlen in 2015 meer dan 100.000 inwoners zal hebben.
Heerlen had in 2015 87.500 inwoners. Deze voorspelling uit 1991 is dus volkomen onjuist.
7. Reizigerskilometers per trein in 2015
In juli 1991 stelden de Nederlandse Spoorwegen de ambities bij voor het toekomstplan. Ten opzichte van 1986 zouden er in het jaar 2015 twee keer zoveel reizigerskilometers moeten worden afgelegd. Volgens de website Digibron waren dat er 8,9 miljard in 1986, zodat het er in 2015 17,8 miljard zouden moeten zijn.
In 2015 zijn 15,8 miljard reizigerskilometers afgelegd – twee miljard minder dan voorspeld.
8. Schiphol in 2015
De Schiphol Group geeft over het jaar 2015 de volgende cijfers: 58,3 miljoen passagiers met 462.117 vliegbewegingen. De voorspellingen uit 1993 zijn daarmee uiteindelijk te laag ingeschat.
9. Aantal auto’s in Nederland in 2015
Futuroloog prof.dr. L. Polak hield op 13 september 1973 een toespraak in Groningen. Hij voorspelde dat er in de periode 2015-2025 tussen de 9 en 10 miljoen auto’s in Nederland zouden zijn. Hij verwachte dat het in die tijd niet gek zou zijn als gezinnen twee of zelfs drie auto’s zouden bezitten. Hiermee week hij enorm af van de prognoses van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, dat uitging van de helft – overigens al wel rond de eeuwwisseling.
Het CBS meldde over 2015 dat Nederlandse consumenten 7.979.083 personenauto’s bezaten. Polak zat daar veel dichter bij dan het ministerie van Verkeer en Waterstaat.
10. De publieke omroep in 2015
Op 25 augustus 1973 schreef Philip van Tijn vanwege het vijftigjarig bestaan van de AVRO een artikel in Het Vrije Volk over het Nederlandse omroepbestel. Hij voorspelde dat dit in 2015 niet meer zou bestaan: ‘Onder koningin Beatrix zal in Hilversum nog iets bestaan dat aan het eertijds verfoeide én verheerlijkte “zuilenbestel” doet denken, onder koning Willem-Alexander zullen ook die restanten verdwenen zijn.’
Ruim veertig jaar later behaalt Van Tijn een score van vijftig procent: er is inderdaad een koning Willem-Alexander in 2015, maar het omroepbestel met onder meer de AVRO bestaat nog steeds.
11. De Petrakerk in Harderwijk in 2015
Volgens de website van de Petrakerk zijn er nu zo’n 900 leden uit Harderwijk en Hierden, waarmee deze voorspelling uit 1992 juist was.
12. Het weer in 2015
Het Weerbureau Peter Cruyff uit Den Helder voorspelde in 1990 het weer van 25 jaar later: “Rond het jaar 2015 breekt een periode van superstormen aan. Begin volgende eeuw worden we geconfronteerd met winden die snelheden van tussen de twee- en driehonderd kilometer per uur bereiken.”
Het nadeel van deze voorspelling is dat er niet bij werd gezegd over welk gebied het gaat: Nederland, Europa of de hele wereld. Ook het begrip ‘een periode van superstormen’ is lastig, omdat het weerbureau niet toelichtte hoe lang die periode dan wel is – in ieder geval niet in Het Nieuwsblad van het Noorden, dat er op 16 februari 1990 over schreef. Het is daarom moeilijk om te zeggen of deze voorspelling is uitgekomen.
13. IJzererts in 2015
In juli 2013 schreef de website Staalnieuws.nl dat de productie van ijzererts bij BHP Biliton een nieuw recordniveau had bereikt. Andere producenten sloten zich hierbij aan. Daarmee beschouwen we de voorspelling van Vos uit 1979 als onjuist.
14. Aids in 2015
In februari 1990 was er een congres van de Amerikaanse vereniging ter bevordering van de wetenschap. Daar werd de voorspelling gedaan dat tegen het jaar 2015 het aantal aids-patiënten in de landen bezuiden de Sahara zou zijn opgelopen tot meer dan 70 miljoen.
In De Telegraaf van 16 juli 2014 stond een artikel over het jaarverslag van het VN-programma Unaids. Volgens dat verslag zouden er op dat moment bijna 25 miljoen AIDS-patiënten in het betreffende gebied wonen. Nog steeds gruwelijk veel, maar de voorspelling uit 1990 is desondanks toch onjuist. Het voorspelde aantal van zeventig miljoen is zelfs het dubbele van het wereldwijde aantal mensen dat in 2015 met hiv was geïnfecteerd.
15. De algemene toestand van de wereld in 2015
Op 29 februari 1992 sprak Amigoe met Eli Pieters, helderziende en kruidengenezer. Hij woonde toen al veertig jaar in New York, maar is geboren op Curaçao. Pieters kwam met een voorspelling voor het jaar 2015.
“Amerika zal net zo verdeeld zijn als de Sovjetunie. Florida wordt Spaans-onafhankelijk. Ook het gebied California, San Francisco wordt onafhankelijk. Weet je wie daar gaan overheersen? De Japanners en Chinezen. In een deel van Texas zullen de indianen terugkeren.
En de zee? De Japanners zullen de controle hebben over de hele zee. Zij zullen meer oorlogsschepen hebben dan wie dan ook. In Australië kunnen in het jaar 2000 geen mensen meer wonen door de verpeste atmosfeer. Om er te overleven zouden ze onder de grond moeten wonen. Wat je gaat zien is dat de bewoners terugkeren naar Europa.”
Ook deze reeks aan voorspellingen over 2015 is niet uitgekomen.
De profetencheck
Dat is een bijzonder laag aantal, waarbij het niet uitmaakte of de voorspelling werd geuit door een geflipte kruidengenezer of een gerespecteerd wetenschapper. Voorspellingen zijn uiterst onbetrouwbaar, vooral als ze over de toekomst gaan. Het is daarom beter om een voorspelling te beschouwen als een toekomstmodel met een zekere maat van waarschijnlijkheid. Een voorspelling is zeker geen waarheid in oprichting.
We sluiten daarom af met een voorspelling: ook in de toekomst zullen voorspellingen in de meeste gevallen niet uitkomen. Hou daar rekening mee in het debat.
Eerder gepubliceerd op NPO Geschiedenis
Gerelateerd: Een peiling is geen voorspelling
