‘De Hooiwagen’ van Jheronimus Bosch komt terug naar Nederland

Het beroemde werk ‘De Hooiwagen’ van Jheronimus Bosch keert, na 450 jaar in Spanje te hebben gehangen, naar aanleiding van twee grote tentoonstellingen over het leven van de kunstenaar binnenkort terug naar Nederland. Het drieluik zal eerst in Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam en daarna in het Noordbrabants Museum in Den Bosch tentoongesteld worden.

Het gaat om de versie van het drieluik die normaal gesproken in het Prado in Madrid te bewonderen is. Aanleiding voor de bruikleen is dat in 2016 in Nederland feestelijk wordt stilgestaan bij het vijfhonderdste sterfjaar van Jheronimus Bosch, de belangrijkste laatmiddeleeuwse kunstenaar die Nederland heeft voortgebracht.

Dit najaar schittert het topstuk in Museum Boijmans Van Beuningen in de grote tentoonstelling ‘De ontdekking van het dagelijks leven – van Bosch tot Bruegel’. Vanaf begin 2016 is het drieluik te zien in Het Noordbrabants Museum in de overzichtstentoonstelling ‘Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie’.

Filips II

‘De Hooiwagen’ is een van de topstukken uit de collectie van Museo Nacional del Prado in Madrid. De Spaanse koning Filips II was een groot Bosch-verzamelaar en kocht het drieluik in 1570 voor zijn privéverzameling. Het kunstwerk verliet Spanje niet eerder en komt in een uitstekende staat, nadat het enkele jaren geleden werd gerestaureerd, naar Nederland.

Op het schilderij is een stoet mensen afgebeeld die achter een hooiwagen, een metafoor voor materialisme, aanloopt. Regelrecht de hel in. Op de voorgrond zijn middeleeuwse taferelen te zien met dronken monniken, tandentrekkers, vrolijke muzikanten en toekomst voorspellende zigeuners. Een verliefd paar zit bovenop ‘De Hooiwagen’, met aan weerszijden een engel en een duiveltje: bestaande en nieuwe tradities komen samen.

Alledaagse taferelen

Daarmee is ‘De Hooiwagen’ een van de eerste schilderijen in de kunstgeschiedenis waarop alledaagse taferelen zijn afgebeeld. Schilders uit de volgende generaties maken deze taferelen tot hoofdonderwerpen van hun schilderijen. Jheronimus Bosch toonde in zijn werk werelden die zijn tijdgenoten niet voor mogelijk hielden. Zijn karakteristieke panelen en triptieken, vol illusies en hallucinaties, wonderlijke gedrochten en nachtmerries, verbeelden op onnavolgbare wijze de grote thema’s van zijn tijd: verleiding, zonde en rekenschap.

Looptijden tentoonstellingen: Boijmans van Beuningen (10 oktober 2015 t/m 17 januari 2016), Noordbrabants Museum (13 februari 2016 t/m 8 mei 2016)