De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) heeft deze week twee hoogleraren beloond met de Prijs Akademiehoogleraren. Een van die hoogleraren is Wil Roebroeks, volgens de jury de invloedrijkste archeoloog van Nederland.
De Prijs Akademiehoogleraren wordt ieder jaar aan twee hoogleraren toegekend: één onderzoeker uit de sociale of geesteswetenschappen en één onderzoeker uit de natuurwetenschappen, de technische wetenschappen of de levenswetenschappen. De KNAW spreekt van een “oeuvreprijs voor onderzoekers die hebben bewezen binnen hun vakgebied tot de wereldtop te behoren”. De kandidaten moeten tussen de 54 en 59 jaar zijn.
Dit jaar is de prijs gewonnen door hoogleraar archeologie Wil Roebroeks en moleculair oncoloog René Bernards. Beide wetenschappers ontvangen één miljoen euro, te besteden aan een door henzelf te kiezen wetenschappelijk doel.
Communicatieve Neanderthalers
De jury noemt Wil Roebroeks Nederlands invloedrijkste archeoloog. De onderzoeker, sinds 1996 hoogleraar Paleolithische Archeologie aan de Universiteit Leiden, houdt zich onder meer bezig met de evolutie van menselijke voorouders en de migratie van Neanderthalers en de moderne mens over Europa. De jury:
“Roebroeks’ onderzoek is een zoektocht naar sporen van menselijk gedrag in de oude steentijd, honderdduizenden jaren geleden, zoals vuistbijlen, pijlen en bewijs van door mensen gestookt vuur.”
De jury roemt Roebroeks’ vermogen om vanuit gedetailleerde en multidisciplinaire veldwaarnemingen kritisch naar heersende theorieën over de vroegste menselijke geschiedenis te kijken.
“Hij toont zich daarbij terdege bewust van het feit dat archeologie de geschiedenis probeert te reconstrueren op basis van fragmentarisch bewijsmateriaal. Als zijn eigen waarnemingen of die van onderzoekers in aanpalende disciplines hem daartoe aanleiding geven, formuleert Roebroeks nieuwe brede en regelmatig uitdagende hypothesen, die stof doen opwaaien in het internationale wetenschapsveld.”
Als voorbeeld wordt Roebroeks openlijk twijfel aan theorieën over hoe onze voorouders vanuit Afrika in Europa terecht kwamen aangehaald. De onderzoeker maakte ook ooit aannemelijk dat de vroegste Noord-Europeanen zonder vuur wisten te overleven. Anders dan velen voor hem ziet hij Neanderthalers als een intelligente en communicatieve mensensoort.
Ook interessant: Waar begint de Nederlandse geschiedenis?
Boek: Onze vroegste voorouders
