Wat hebben de vrijlating van ‘moffenmeid’ Dina Verheij, demobiliserende duiven die militaire dienst hadden verricht, de geboorte van Alie Zwinderman, dochter van verzetsman Jan Zwinderman en de aankondiging van een reorganisatie van het Delftse studentenleven met elkaar te maken? Ogenschijnlijk niets, behalve als we letten op de data van deze gebeurtenissen. Die vielen allemaal in één week, te weten dinsdag 24 juli 1945 tot vrijdag 27 juli 1945. Korter gezegd, ze vonden plaats in de zomer van 1945.
In de zomermaanden komt de verwerking van het oorlogsverleden op gang. Hoe moest Nederland omgaan met de slachtoffers van de oorlog? Wie waren dat eigenlijk? En hoe zat het met de daders? Dat ‘De Oorlog’ niet voorbij was blijkt ook wel uit het feit dat Daniëls ook de situatie in Nederlands-Indië/Indonesië aandacht geeft.
“De oorlog was in Nederland nauwelijks voorbij of er werden al soldaten geworven voor een nieuwe oorlog, ver weg.”
In zijn prettig geschreven boek maakt Daniëls veel gebruik van online bronmateriaal. De meeste gebeurtenissen zijn afkomstig uit krantenartikelen, opgezocht in de online krantenbank van de Koninklijke Bibliotheek (delpher.nl). Diverse malen geeft de auteur in lange broncitaten ook de taal van de tijd zelf weer. Eveneens zijn op verschillende data onderzoeksresultaten uit recente publicaties terug te zien, zoals het boek van Ingrid de Zwarte (De Hongerwinter) of het boek van Marco Gietema en Cecile aan de Stegge over de psychiatrische inrichting De Willem Arntsz Hoeve in de Tweede Wereldoorlog (Vergeten Slachtoffers). Geregeld neemt Daniëls enkele stappen naar het heden om te laten zien hoe bepaalde gebeurtenissen 75 jaar na dato pas worden opgehelderd door nieuw historisch onderzoek of hoe de Tweede Wereldoorlog nog doorwerkt in het heden.
Veelzijdig verleden
We kunnen vaststellen dat Wim Daniëls een boek heeft geschreven met weinig pretenties. Het boek voegt op zichzelf weinig toe aan onze historische kennis – de meeste beschreven verhalen kunnen vrij gemakkelijk via internet worden opgespoord. Diepgaande analyse van de gebeurtenissen in de zomer van 1945 en hun onderlinge samenhang treft de lezer in dit boek niet aan. Dat was ook niet het doel van de schrijver; hij pretendeerde slechts te schetsen hoe in de maanden na de bevrijding levensgroot verdriet en uitbundige vreugde naast elkaar bestonden. Soms leidt dit tot oppervlakkigheid en het gevoel dat de gebeurtenissen wel heel willekeurig gekozen zijn. Niettemin is het boek uitstekend geschikt voor de zomervakantie van 2020: lekker lezen, jezelf even terugtrekken uit het heden in het veelzijdige verleden.
Boek: De zomer van 1945 – Wim Daniëls
Bekijk dit boek bij:
