De Dust Bowl – Droogte en stofstormen in de Great Plains

In de jaren 1930, ten tijde van de Grote Depressie, werden de grote vlakten (Great Plains) van de Verenigde Staten getroffen door uitzonderlijke droogte en grote stofstormen. Deze periode kwam bekend te staan als de Dust Bowl.

Vanaf de jaren twintig waren de graslanden op grote schaal gebruikt voor de verbouw van tarwe. Aanvankelijk ging dit prima. In de eerste jaren werden er grote oogsten binnengehaald. Vanaf begin jaren dertig brak echter een periode van droogte aan, die zeker tien jaar zou duren. Aangemoedigd door landspeculanten die beweerden dat de regen de ploeg wel zou volgen, bleven er nieuwe boeren toestromen. Ook zij wilden een economisch graantje meepikken en besloten eveneens tarwe te gaan verbouwen op Great Plains.

Door slecht landbeheer raakte de grond echter steeds verder uitgeput, zeker toen er steeds minder regen viel. Watervasthoudende wortels van inheemse grassen stierven af en de vruchtbare bovenlaag kwam los te liggen. De ooit zo vruchtbare grond barstte. Er wilde vrijwel niets meer op groeien en tijdens hevige stormen blies de wind de losliggende aarde ver weg. Tijdens deze grote stofstormen kon het midden op de dag soms ineens pikdonker worden. Het stof drong overal in door en doodde zelfs koeien, paarden en pluimvee. En ook mensen lieten soms het leven. Op sommige dagen bereikte het stof zelfs grote steden als Chicago, New York en Boston. Met name in 1934 en 1935 sloeg de droogte enorm toe in grote delen van staten als Texas, Oklahoma, Kansas, Colorado en New Mexico werden getroffen.

Aanvankelijk probeerden veel boeren gewoon nog gewassen te plantten, maar hierdoor werden de problemen in zekere zin alleen maar verergerd. In de loop van de jaren dertig werd steeds duidelijker dat de problemen niet zomaar ‘over zouden waaien’. De stofstormen trokken steeds vaker over het land en maakten het leven uiteindelijk ondraaglijk. Om toch te overleven wreven verschillende inwoners vaseline in hun neusgaten, ter bescherming tegen het stof. En men hing natte lakens voor ramen en deuropeningen in de hoop het stof buiten de deur te houden. Ondanks al die inspanningen ademden de inwoners van de Great Plains dag na dag ongezond stof in.

Op 14 april 1935 raasde een uitzonderlijk zware stofstorm over de vlaktes. Deze dag kwam bekend te staan als Black Sunday (zwarte zondag). Naar verluidt ging op die dag maar liefst driehonderdduizend ton bovengrond de lucht in. De Amerikaanse folkzanger Woody Guthrie (1912-1967), zelf een slachtoffer van de Dust Bowl, bezong deze dag in zijn bekende lied The Great Dust Storm:

“It fell across our city like a curtain of black rolled down. We thought it was our judgement, we thought it was our doom.” (Het rolde als een zwart gordijn over onze stad. We dachten dat het onze straf was, we dachten dat het onze ondergang was.)

De zanger was een ooggetuige van de zware lentestorm en vertelde later hoe enkele van zijn metgezellen er destijds van overtuigd waren dat het einde der tijden was aangebroken.

Exodus

De omstandigheden verstoorden het leven uiteindelijk dusdanig dat duizenden boeren zich genoodzaakt zagen hun bezittingen op vrachtauto’s te laden. Velen van hen volgden vervolgens de beroemde Route 66 richting Californië. Tijdens de Dust Bowl verlieten naar schatting tussen de 300.000 tot 400.000 Amerikanen de Great Plains. In Californië werden zij vaak “Okies” genoemd, een verwijzing naar de staat Oklahoma die uitzonderlijk zwaar getroffen werd door de droogte en bovenmatig veel inwoners zag vertrekken.

Een nieuw leven opbouwen in het westen bleek nog niet zo eenvoudig. Ook aan de westkust van Amerika had de economische crisis namelijk hard toegeslagen. Veel vluchtelingen trokken daarom van boerderij naar boerderij, om seizoensarbeid te kunnen verrichten. De bekende romans The Grapes of Wrath en Of Mice And Men van John Steinbeck spelen zich af tegen de achtergrond van de Dust Bowl en verhalen over het harde leven van de voormalige inwoners van de Great Plains In Californië.

De hiervoor al genoemde zanger Woody Guthrie kan beschouwd worden als de muzikale chroniqueur van de Dust Bowl. In een groot aantal liedjes, zoals Dust Bowl Refugee, Do-Re-Mi en The Great Dust Storm, bezingt hij de uittocht van de inwoners van de Great Plains en de zware tijd daarna in Californië. De zanger had de grote droogte aan den lijve ondervonden. Tijdens de Dust Bowl ontvluchtte hij met zijn gezin Texas en trok hij naar het westen, waar hij zag hoe moeilijk het leven voor vreemdelingen was.

Ook de recente HBO-serie Carnivàle speelt zich af tegen de achtergrond van de Dust Bowl.

Onder de regering van Franklin Delano Roosevelt werd in 1933 de Soil Conservation Service (SCS) opgericht, een overheidsinstantie die zich onder meer inspant voor beter bodembeheer, om een herhaling van de problemen te voorkomen.

Fotoserie:

Boek: Great American Dust Bowl

Bronnen ▼