Dark
Light

‘Napoleon: het ware verhaal’ (dvd)

Auteur:
3 minuten leestijd
Slag bij Borodino - Wikimedia
Slag bij Borodino - Wikimedia

Regelmatig verschijnen bij B-Motion historische BBC-series. Een daarvan is “Napoleon. The True Story”, een driedelige serie over Napoleon Bonaparte. De serie geeft een evenwichtig beeld van Napoleons opkomst, zijn regeerperiode en zijn uiteindelijke ondergang. De aandacht gaat daarbij niet alleen uit naar zijn politieke optreden, maar ook naar zijn karakter en privéleven.

Leiderschapskwaliteiten

De generaal en latere keizer wordt in de historiografie vaak vergeleken met gewetenloze dictators als Adolf Hitler of Benito Mussolini. “Napoleon. The True Story” veegt dit soort vooroordelen van tafel. Natuurlijk was Napoleon soms wreed en onverantwoordelijk, maar hij moet – aldus Napoleon-kenner Andrew Roberts in de documentaire – vooral herinnerd worden vanwege zijn rol als wetgever, effectief bestuurder en strategisch generaal. Roberts, die niet nalaat ook het militaire falen van Napoleon te benoemen, ziet Napoleon als het bewijs dat niet alle despoten kwaadaardig zijn en niet alle dictators zich per se opstellen als despoten.

Napoleon in 1814 op zijn paard 'Marengo' - Jean-Louis-Ernest Meissonier
Napoleon in 1814 op zijn paard ‘Marengo’ – Jean-Louis-Ernest Meissonier
Legendarisch zijn bijvoorbeeld de leiderschapskwaliteiten van Napoleon. Deze waren enorm. Napoleon gebood zijn legerleiders om boeken te lezen over vroegere militaire grootheden – denk aan Alexander de Grote, Julius Caesar of Hannibal Barkas – en lering te trekken uit hun successen en hun missers. Hij inspireerde zijn legers op het slagveld en gaf ze altijd het gevoel dat ze bezig waren om geschiedenis te schrijven.

‘Redder van de natie’

Napoleon profiteerde als officier in het Franse leger van de chaos in Frankrijk in de jaren 1789-1799. De Franse Revolutie en daarna het Terreurbewind, de Directoire, een dreigende burgeroorlog en hyperinflatie, dreven het land richting de rand van de afgrond. In deze chaos stond Napoleon op. Hij bevocht succesvol de contrarevolutionairen in 1795 (waarna hij opperbevelhebber van de landmacht werd) en pleegde in november 1799 – onder de dekmantel van een dreigende Britse samenzwering – een staatsgreep. Napoleon werd vanaf dat moment door het Franse volk beschouwd als de ‘redder van de natie’.

De dvd-serie besteedt ruime aandacht aan Napoleons militaire tactiek, die met name bestond uit het maken van omtrekkende bewegingen en verrassingsaanvallen. Zo komt onder meer Napoleons tactiek tijdens de veldslagen bij Lodi en Milaan in 1796, toen hij strijd voerde met Oostenrijkse legers, aan de orde, maar natuurlijk ook de Franse verovering van Moskou of de pyrrusoverwinning van de Fransen bij Borodino. Aan deze Slag bij Borodino, op 7 september 1812, namen liefst 250.000 soldaten deel. Gedurende ruim honderd jaar, tot 1914, was Borodino de slag met het grootste aantal slachtoffers dat op één dag viel, namelijk 70.000 doden en gewonden. Liefst 27.000 van hen waren Fransen, onder wie veel generaals en officieren. Opmerkelijk is dat Napoleon, anders dan normaal, niet koos voor omtrekkende bewegingen om de vijand te verrassen, maar voor een frontale aanval.

“Napoleon. The True Story” behandelt verder nog de dramatische nederlagen van Napoleon bij Leipzig en Waterloo. Een en ander culmineerde op 31 maart 1814 in de intocht van tsaar Nicolaas I in Parijs, waarmee Napoleon de twijfelachtige eer had om de eerste Franse leider sinds vier eeuwen te zijn die Frankrijk verloor aan een buitenlandse invasiemacht. Ten slotte eindigt de serie met Napoleons verbanningen naar Sint-Helena en Elba. Wat gebeurde daar precies?

Geld als water

Napoleon, the true story (BBC-serie)
Napoleon, the true story (BBC-serie)
Het karakter en privéleven van Napoleon wordt ook uitgebreid behandeld in “Napoleon. The True Story”. Napoleon als een zelfbewust, verlicht machthebber, die goed wist hoe hij zijn troepen en onderdanen moest besturen. Daarentegen was hij in zijn privéleven een zoetsappige figuur, die niet zonder zijn vrouw Joséphine de Beauharnais kon, maar tegelijk met haar in de clinch lag omdat ze met geld smeet alsof het pepernoten waren. Aan het woord komt de biografe van Joséphine dr. Kate Williams, die over de spilzucht van Napoleons vrouw vertelt:

“Joséphine gaf geld uit als water. Ze droeg kousen éénmaal, Ze kleedde zich zesmaal daags om in jurken met goud, diamanten, veren, blaadjes en. Maar: deels omdat Napoleon dat zelf wilde…”

Naast het extravagante uitgavenpatroon van zin vrouw, kampte Napoleon ermee dat Joséphine hem geen erfgenaam schonk. Napoleon wist echter dat hijzelf vruchtbaar was, hij had al een kind verwekt bij een maîtresse, maar omdat dat een bastaardzoontje was kon dit jongetje nooit de troonopvolger worden. Napoleon maakte daarop via een scheiding in 1809 een eind aan zijn huwelijk met Joséphine. In 1810 hertrouwde hij met Marie Louise van Oostenrijk, die hem in 1811 zijn enige wettige zoon schonk: Frans Karel Josef, de latere Napoleon II.

DVD: “Napoleon. The True Story”
Overzicht van Boeken over Napoleon

Trailer van de BBC-serie over Napoleon

https://youtu.be/EdDvwWCFmuI

Enne Koops (1978-2023) was historicus en docent geschiedenis en maatschappijleer aan het Rietschans College in Ermelo. Zijn interesse ging uit naar onderwerpen als religie- en cultuurgeschiedenis, oorlogen, migratie, en de geschiedenis van Noord-Amerika, Nederland en Duitsland. Publiceerde vele artikelen op Historiek. Zie ook: In memoriam

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 51.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:

Gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief (51.171 actieve abonnees)


Ruim 50.000 geschiedenisliefhebbers ontvangen wekelijks onze gratis nieuwsbrief.

Meld u ook aan