Een onbezorgde en fantasierijke jeugd in het Interbellum

Vanuit politiek opzicht gezien is het Interbellum (1918-1939) een chaotische en grauwe periode. Het was een tijdperk van economische en politieke onrust, waarin gewelddadige dictaturen zich vestigden en de kiem werd gelegd voor een nieuwe, nog vernietigendere wereldoorlog.

Tegelijkertijd was het echter ook een periode waarin in de Westerse wereld de vrede werd gevierd met vernieuwende uitingen van kunst, cultuur en entertainment die tot op de dag van vandaag inspiratie bieden. Denk aan de jazzmuziek, art deco en Hollywoodfilms die de ‘Roaring twenties’ voortbrachten. Theaters, nachtclubs en bioscopen in grote steden, zoals Berlijn en Londen, waren avond op avond tot de nok toe gevuld. In dit artistieke en levenslustige tijdperk speelt Het walvistheater van de in Londen geboren en in Dorset opgegroeide schrijfster Joanna Quinn zich voor een deel af. Met als belangrijkste decor een Engels landhuis vertoont de roman weliswaar enige gelijkenis met successerie Downton Abbey, maar daarbij houdt de vergelijking wel op.

Waar het in de serie draait om standsverschillen in een vergane conservatieve wereld, gaat het in het boek over drie jonge telgen van een aristocratische familie die in hun leefwereld de fantasie de vrije loop laten en zich daarbij niets aantrekken van de hooghartigheid en decadentie van hun ouders. Het drietal is geboren en getogen op landgoed Chilcombe voor de kust van Dorset. Cristabel en Florence (Flossie) hebben dezelfde vader en Digby heeft dezelfde moeder als Flossie. Jasper Seagrave is aanvankelijk de heer des huizes en de vader van de meisjes. Zijn tweede vrouw, Rosalind, is de moeder van Flossie en Digby. Digby is de zoon van Willoughby, die na het overlijden van zijn broer Jasper trouwt met Rosalind.

De volwassenen schieten als opvoeders allemaal op hun eigen manier tekort. Jasper is saai en afstandelijk, Rosalind adoreert haar zoon maar viert liever feestjes in modieuze kleding dan aandacht te besteden aan de meisjes en Willoughby is een losbol die vaak afwezig is en zichzelf verliest aan alcoholgebruik. Gelukkig is er nog het personeel dat zich wel bekommert om de kinderen, waaronder de zorgzame bediende Maud en meneer Brewer, de trouwe rentmeester.

Een aangespoelde walvis

De liefde die ze van hun ouders ontberen, wordt eveneens goedgemaakt door hun onderlinge, innige band. De kinderen zijn dol op elkaar, ook al lopen hun karakters uiteen. Cristabel is de avontuurlijkste en zelfverzekerdste van het drietal, Flossie is dromerig en bescheiden en Digby sociaal en zachtaardig. Het landhuis met z’n grote zolder vol verstopplaatsen en het vlakbij geleden strand vormen een speelwereld waarin de jonge Seagrave’s hun ongeremde fantasie volop kwijt kunnen. Ze spelen buiten met houten zwaarden en binnen lezen ze avontuurlijke boeken die ze op zolder naspelen in hun eigen toneelstukjes. Wanneer Cristabel op het strand een aangespoelde dode walvis aantreft, claimt ze deze door een vlag in het kadaver te prikken. Op dat moment weet ze nog niet welke betekenis het dier zal hebben op de rest van haar leven en dat van haar halfzus en neef. Geholpen door een artistieke Rus en zijn rondreizende gezelschap, die zich in een cottage op het landgoed vestigen, gebruiken ze de walvisbotten om een decor te bouwen voor toneelvoorstellingen die ze op hun landgoed gaan organiseren.

Zowel de kinderen als de volwassen bewoners en personeelsleden van het landgoed, evenals de Rus en zijn groep, hebben elk een eigen rol bij de organisatie en uitvoering van de voorstellingen. Cristabel is bijvoorbeeld de artistiek leidster, Digby en Flossie acteren en de Rus schildert de decors. De fantasierijke openluchtvoorstellingen, waaronder onder andere een eigen bewerking van het vroeg-Grieks epos De Ilias, worden een groot succes, maar stoppen abrupt met het aanbreken van de Tweede Wereldoorlog in september 1939. Digby wordt opgeroepen in het leger, Cristabel meldt zich als vrijwilligster voor het Women’s Army Corps en Flossy blijft eerst achter om het landgoed te beheren maar sluit zich later aan bij het Women’s Land Army. Aan hun onbezorgde jeugd, waarin ze hun fantasie de vrije loop konden laten gaan, is voorgoed een einde gekomen. De ontknoping vindt in 1944 plaats in het door de Duitsers bezette Parijs waar een lokaal theater nog steeds een plek is waar creatieve geesten zorgen voor vermaak die afleiding biedt van alledaagse ongemakken en ellende.

Inspiratie

Joanne Quinn liet zich bij het schrijven van dit boek inspireren door haar eigen jeugd, waarin ze met haar zus en een vriendin, verkleed als tovenaars, rondzwierf over de kliffen aan de kust van Dorset. Deze bijna sprookjesachtige wereld brengt ze tot leven zonder dat het verhaal al te nostalgisch wordt. Een boek over undercoveragenten tijdens de Tweede Wereldoorlog dat de schrijfster ooit cadeau deed aan haar inmiddels overleden vader bracht haar eveneens tot het schrijven van dit boek. Hierin weet ze met gemak over te springen van de volwassen wereld van aristocratische dikdoenerij naar de fantasierijke en onbedorven kinderwereld. Ook de overgang van de onbezorgde kindertijd in de jaren tussen de wereldoorlogen naar het begin van volwassenheid en het verlies van onschuld in de Tweede Wereldoorlog weet ze vloeiend te beschrijven.

Het walvistheater is een schilderachtig geschreven boek dat elementen van een coming-of-age-verhaal combineert met elementen van een adellijk drama en een spionagethriller. De liefhebber van historische romans zal aan dit creatieve schrijversdebuut veel leesplezier beleven.

Boek: Het walvistheater – Joanna Quinn