Friedrich Fröbel (1782-1852) – Pedagoog die kon ‘fröbelen’

Google stond op 21 april 2012 stil bij de 230ste geboortedag van de Duitse pedagoog Friedrich Fröbel (1782-1852). Op de Duitse startpagina van Google was de hele dag een speciaal logo, een zogenaamde Doodle, te vinden ter ere van de Duitser.

Friedrich Fröbel werd op 21 april 1782 geboren in Oberweissbach. Vanaf 1808 werkte hij bij de beroemde Zwitserse pedagoog Johann Heinrich Pestalozzi, een van de pioniers op het gebied van de pedagogiek.

In 1816 opende Fröbel een eigen opvoedingsinstituut dat hij een jaar later van Griesheim naar Keilhau in Thüringen verplaatste. Vanwege politieke vervolging week hij in 1829 uit naar Zwitserland. Zeven jaar later keerde hij in zijn geboorteland terug en stichtte hij in Blankenburg de oudst bekende kleuterschool. Al snel volgden ook scholen in Dresden en Bad Liebenstein.

De Duitse pedagoog had romantische opvattingen over de natuurlijke ontwikkeling van kinderen en kwam met nieuwe methoden en speelvoorwerpen in de kleuterschool. Zelf noemde Fröbel deze scholen liefst Kindergarten. En ook sprak hij niet van leermiddelen maar van speelgaven.

Fröbelen op de fröbelschool

Fröbel geloofde dat er één kosmische wet was die het heelal beheerste en dat de ontwikkeling van kinderen langs dezelfde lijnen verliep. Opvoeders hadden als taak deze lijnen te accentueren en ze konden dit doen door de kinderen de symbolen van de kosmische ontwikkeling te laten zien. Dit waren de bol als symbool van het dynamische, de kubus als symbool van het vaste en statische en de cilinder als synthese. Door kinderen met deze vormen te laten spelen zou het kind zichzelf ontwikkelen. Dit resulteerde onder meer in de eerste blokkendozen.

De opvattingen van Fröbel kregen in Nederland niet echt voet aan de grond. Wel werden verschillende van zijn leermiddelen overgenomen door Nederlandse kleuterscholen.

Van de beroemde pedagoog komt ook het werkwoord fröbelen (freubelen). Dit betekent zoveel als ‘vrijblijvend creatief bezig zijn’. In de twintigste eeuw werden sommige kleuterscholen in Nederland ook wel fröbelschool genoemd.

Boek: Algemene menskunde als basis voor de pedagogie