Na een overlijden is er vaak een moment waarop vrienden en bekenden afscheid kunnen nemen. Dat gebeurt bijvoorbeeld tijdens een condoleance, waar men soms de overledene ook nog kan zien en de nabestaanden persoonlijk kan groeten. In zulke situaties wordt vaak het woord ‘gecondoleerd’ uitgesproken. Maar waar komt dat woord eigenlijk vandaan, en wat betekent het letterlijk?
Het zijn soms ingewikkelde momenten. Wat zeg je tegen mensen die net een naaste hebben verloren? Je drukt ze de hand en zegt bijvoorbeeld ‘sterkte’, maar geregeld zegt men dus ook ‘gecondoleerd’. Wat dit woord precies betekent is lang niet iedereen bekend.
Samen pijn voelen
Het woord komt van het werkwoord ‘condoleren’, dat via het Frans (condoléances) en het Latijn (condolēre) in het Nederlands is beland. Het Latijnse woord betekent iets als ‘medegevoel’ of ‘medelijden hebben’ en is afgeleid van com (samen) en dolēre (pijn voelen). Wie iemand condoleert, drukt daarmee dus uit het verdriet van de ander te delen en oprecht mee te leven met diens verlies.
Het werkwoord ‘condoleren’ komt al zeker sinds halverwege de zeventiende eeuw in ons taalgebied voor.
De uitdrukking ‘met oprechte deelneming’ sluit hier goed bij aan. Ook daarmee laat men immers blijken mee te leven met de nabestaanden. Die formulering kom je dan ook regelmatig tegen op rouwkaarten, in tegenstelling tot het woord ‘gecondoleerd’, dat daar juist zelden wordt gebruikt.
Bronnen ▼
-Nederlandse woorden wereldwijd – Nicoline van der Sijs, 2010
