Gedenksteen voor ‘weggegumde’ vriendin van Anne Frank

Volgende week woensdag worden in Amsterdam zogenoemde Stolpersteine (struikelstenen) geplaatst voor Ilse Wagner en haar familie. Ilse was een goede vriendin van Anne Frank en wordt meerdere keren genoemd in haar dagboek. De herdenkingsstenen komen te liggen aan het President Steynplantsoen 11, het laatste woonadres van de familie Wagner.

De plaatsing van de stenen is een initiatief van de makers van de podcast Weggegumd, waarin het leven en lot van Ilse Wagner centraal staan. Tot voor kort was er weinig bekend over dit Joodse meisje. In tegenstelling tot Anne Frank zijn er bijvoorbeeld geen foto’s van haar bewaard gebleven.

In de podcast reconstrueerden de makers haar verhaal aan de hand van gesprekken, archiefonderzoek en brieven die zij wisten op te sporen via een achternicht van Ilse in de Verenigde Staten. Hieruit kwam onder meer naar voren dat Ilse op 2 april 1943, samen met haar moeder Johanna en grootmoeder Golda, in Sobibor werd vermoord. Haar vader Alfred Wagner werd eerder in Auschwitz vermoord.

De datum van de plaatsing van de steen is bewust gekozen: het is dan precies 82 jaar geleden dat Ilse en haar moeder en grootmoeder in het kamp arriveerden en werden vergast. Bij de ceremonie zijn onder anderen de podcastmakers aanwezig en Helen Romain-Levien, de Amerikaanse achternicht van Ilse, die speciaal voor de gelegenheid naar Nederland komt. Ook wordt een korte spoken word-voordracht gehouden.

Vrolijk en knap

Ilse Wagner zat net als Anne Frank op het Joods Lyceum in Amsterdam. Anne beschreef haar als vrolijk, precies, knap, maar ook een beetje lui. De meisjes maakten samen deel uit van een vriendinnengroepje dat regelmatig pingpongde. Over de meeste andere vrienden en klasgenoten van Anne Frank is inmiddels veel bekend, mede dankzij het dagboek en het werk van Otto Frank. Ilse Wagner raakte echter grotendeels in vergetelheid, tot de podcast Weggegumd haar verhaal opnieuw onder de aandacht bracht.

Een van de initiatiefnemers van de podcast is Janny van der Molen, die eerder het boek Vergeet mij niet schreef, over de vrienden en vriendinnen van Anne Frank. Omdat over haar nauwelijks informatie beschikbaar was, werd Ilse in dit boek niet beschreven. De auteur zei over het gebrek aan informatie eerder: ‘Het lijkt of ze is weggegumd’.