Hitlers geloof in een vervalst document
Een van de beroemdste vervalsingen uit de wereldgeschiedenis is een geschrift met de mysterieuze naam Protocollen van de wijzen van Zion. Het is een opsomming van 24 protocollen waaruit zou blijken dat de Joden uit zijn op wereldheerschappij. Hoe de vervalsing precies tot stand kwam, is nog steeds niet helemaal duidelijk, maar dat de Protocollen gebaseerd zijn op verschillende fictionele teksten lijkt nauwelijks een punt van discussie. Hitler kende de Protocollen: hij verwees er zelfs naar in Mein Kampf. Maar geloofde hij echt in de authenticiteit van het geschrift of gebruikte hij het alleen voor zijn eigen antisemitische doeleinden?
De Protocollen bestonden al voordat Hitler aan de macht kwam en ze waren geen bedenksel van de nationaalsocialisten. De eerste versie ervan stamt uit 1903 en werd gepubliceerd in Rusland. Of de nazi’s er nu van op de hoogte waren dat het om een vervalsing ging of niet, ze hielden de verspreiding van het document, dat de Joden zo doeltreffend in een kwaad daglicht stelde, natuurlijk niet tegen. De onuitroeibare mythe van de Protocollen van de wijzen van Zion was volgens Joseph Goebbels namelijk zeer bruikbaar voor propagandistische doeleinden.
De inhoud van de Protocollen
De Protocollen van de wijzen van Zion is een tekst die opgemaakt zou zijn door 12, 13 of 300 wijze mannen tijdens een bijzonder en geheim Joods congres. Tijdens dat congres werd besproken hoe de Joden ervoor konden zorgen dat ze volledige wereldheerschappij zouden verwerven. Dit werd in 24 protocollen uiteengezet. Dat het nog steeds onduidelijk is om welk congres het ging, wie er precies aan deelnam en wie de Protocollen schreef, is niet zo vreemd als je bedenkt dat het om een vervalsing gaat, maar er schijnen nog steeds mensen te zijn die in de echtheid van het document geloven. In werkelijkheid is het echter een compilatie van verschillende fictionele teksten die werden gepresenteerd als authentiek document.
De historie van het document
De geschiedenis van de totstandkoming van de Protocollen van de wijzen van Zion is erg ingewikkeld, maar het schijnt dat de Franse satiricus en advocaat Maurice Joly (ongewild) aan de basis van het geschrift stond. Hij publiceerde in 1864 een boek waarin Machiavelli en Montesquieu in de hel zaten te discussiëren over het beleid van de Franse keizer Napoleon III. Het boek van Joly zou zijn verboden in Frankrijk, maar men zegt dat de tekst naar Rusland werd gesmokkeld, waar delen ervan werden gebruikt bij de conceptie van de Protocollen. Een ander gedeelte van de tekst is overgeschreven uit een boek van journalist-auteur Sir John Retcliffe, een pseudoniem van Hermann Goedsche. Hij was een antisemitische schrijver van historische romans tijdens de Duitse romantiek. Zijn boek Biarritz was gebaseerd op Joly’s boek, maar hij voegde aan de politieke dialoog een verhaal toe over een geheime bijeenkomst van vertegenwoordigers van de twaalf stammen van Israël die ergens op een begraafplaats in Praag na middernacht plaatsvond. Aan het einde van het boek kwam een rabbi aan het woord die de wens uitsprak dat de Joden over honderd jaar over de wereld zouden heersen. Vooral dit gedeelte werd in het nationaalsocialistische Duitsland diverse keren gepubliceerd.
Er werd ook wel gezegd dat het werk was ontstaan op een zionistisch congres in Basel, maar ook daarvoor bestaat geen enkel bewijs. Na de eerste publicatie van de Protocollen in Rusland werd de tekst in verschillende talen vertaald en verspreid over de hele wereld. De eerste Duitse editie verscheen in 1920, een paar jaar voordat Adolf Hitler begon met het schrijven van Mein Kampf .
De Protocollen worden nog steeds verspreid. Op internet zijn ze in uiteenlopende talen terug te vinden. Veel websites geven aan dat het om een vervalsing gaat, maar vooral in de Arabische wereld worden ze nog als authentiek gezien: in het handvest van Hamas wordt bijvoorbeeld verwezen naar de Protocollen. Een paar jaar geleden publiceerde Klaas Smelik van de universiteit van Gent een boek over de Protocollen getiteld De zeven levens van de Protocollen van de wijzen van Zion. Hij zei over het steeds opnieuw opduiken van de vervalste tekst:
Telkens wanneer je denkt dat de vervalsing definitief is ontmaskerd, begint er weer een nieuw leven binnen een nieuwe historische context. Uitermate frustrerend is dat.
De Protocollen en de nazi’s
Na de eerste Duitse editie van de tekst verscheen er in 1923 een commentaar op de tekst van Alfred Rosenberg, de uit Estland afkomstige partij-ideoloog van de nazi’s. De Protocollen werden daarna regelmatig herdrukt. Ook Adolf Hitler verwees naar de Protocollen in het eerste deel van Mein Kampf. Hij schreef:
Hoezeer het gehele bestaan van dit volk op een voortdurende leugen gebaseerd is, wordt op ongeëvenaarde wijze aangetoond in de “Wijzen van Zion”, een werk, waartegen alles wat Jood is een gloeiende haat koestert. “Het is een vervalsing!” kreunt keer op keer luidop de Frankfurter Zeitung, en dat is wel het beste bewijs voor de echtheid ervan. Het komt er in het geheel niet op aan, welk Jodenbrein deze onthullingen heeft verkondigd, een feit is echter, dat ze met bijna ontzettende juistheid het karakter en het streven van het Joodse volk blootleggen en het innerlijke verband zo goed als het hoogste einddoel uiteenzetten.
Het maakte Hitler dus niet uit of het om een vervalsing ging of niet, als de ‘ware’ aard van de Jood er maar in werd beschreven: een zo goed als middeleeuwse manier van omgaan met bronnen.
De Protocollen bleven opduiken, ook na 1933. Van Duitse studenten werd zelfs verwácht dat ze de tekst kenden en in nazibladen als de Völkischer Beobachter en Der Stürmer werd vaak verwezen naar de antisemitische Protocollen. Propagandaminister Joseph Goebbels had het geschrift al eens gelezen en het ongeschikt bevonden voor propagandadoeleinden, maar in mei 1943 kwam hij daarop terug, toen hij in zijn dagboek opmerkte dat de Protocollen nog net zo actueel waren als op de dag van hun eerste publicatie. Waarschijnlijk werd zijn herwaardering beïnvloed door een gesprek dat hij op 12 mei had met Hitler. Hitler had volgens Goebbels gezegd dat de Protocollen aanspraak konden maken op absolute echtheid. Maar wat betekent dat? Had Hitler dan geen enkele twijfel (meer) over de echtheid van het document of wijst de voorzichtige weergave van Hitlers woorden erop dat Hitler de echtheid ervan feitelijk nog steeds in het midden liet? Het is moeilijk te zeggen, want door te zeggen dat de Protocollen ‘aanspraak konden maken’ op echtheid liet Goebbels in het midden of Hitler ook werkelijk dacht dat ze echt waren.
Als het ging om zijn visie op de Protocollen van de wijzen van Zion was Hitler in al die jaren eigenlijk geen centimeter opgeschoven. Volgens Hitler waren de Joden over de hele wereld gelijk; of ze nou in een getto in het oosten woonden of op Wallstreet, hun doel was overal hetzelfde. En dat doel werd omschreven in de Protocollen, en of ze nou authentiek waren, aanspraak op authenticiteit maakten of een vervalsing waren, maakte eigenlijk niet uit.
Voor Hitler was Rusland hét voorbeeld van een land dat volledig werd overheerst door de Joden en door Joodse ideeën. Dat de Protocollen dus voor het eerst in Rusland waren opgedoken, paste precies bij Hitlers idee dat het communisme en het zionisme in wezen een en hetzelfde waren. Volgens Ian kershaw hadden onder meer de Protocollen van de wijzen van Zion invloed gehad op het ontstaan van deze visie.
Hitlers geloof in een mythe
