Geschiedenis van de Telefoongids

De Telefoongids verschijnt in 2018 voor het laatst in boekvorm. Daarmee komt na bijna 140 jaar een einde aan de papieren verspreiding van telefoon- en adresgegevens in Nederland. De uitgever die de Telefoongids maakt, DTG, gaat nog wel online verder met het aanbieden van contactgegevens.

In 1881 verscheen de telefoongids voor het eerst. De gids werd toen niet bij mensen thuisbezorgd, maar lag ter inzage bij de eerste telefooncentrale van ons land. Hij bevatte slechts 49 adressen en telefoonnummers. De telefoon was op dat moment ook nog een noviteit. Uitvinder Alexander Graham Bell had pas vijf jaar eerder, in maart 1876, patent ontvangen op het apparaat.

Naarmate meer mensen thuis de beschikking kregen over een telefoon, ontstond ook meer behoefte aan de papieren telefoongids. In 1913 had Nederland al zo’n 75.000 telefoonaansluitingen en konden landelijke telefoongidsen op postkantoren in het hele land worden ingezien. Uiteindelijk besloot de toenmalige PTT gratis 45 regionale telefoongidsen huis-aan-huis te gaan verspreiden. Vrijwel elk Nederlands huishouden ontving hierna een telefoongids thuis, met adressen en telefoonnummers uit de eigen regio. Over deze kosteloze verspreiding werden zelfs afspraken gemaakt met het ministerie van Economische Zaken.

In 2008 ging de inmiddels verzelfstandigde telefoongids, samenwerken met de voormalige concurrent de Gouden Gids, die vooral zakelijke contactgegevens verspreidde.

Internet

Door de komst van internet verschenen steeds meer contactgegevens vanaf de jaren negentig ook online. Hierdoor ontstond minder behoefte aan een papieren gids, hoewel deze bij vooral ouderen nog lang populair bleef. Gekscherend wordt de gids wel eens de enige bestseller genoemd, waar vrijwel iedereen wel eens in heeft gestaan. Op het hoogtepunt werden er zo’n 7 miljoen gidsen gedrukt.

Internetondernemer Alexander Klöpping registreerde in 2012 de – inmiddels niet meer actieve – domeinnaam www.sterftelefoongidssterf.nl om te protesteren tegen de ongevraagde toezending van de Telefoongids. Papieren spam, aldus de ondernemer. En papierverspilling, want veel mensen gooiden de dikke gids gelijk in de kliko. Contactgegevens zocht men namelijk wel via internet op. Via het domein stuurde Klöpping bezoekers door naar een pagina op de website van de Telefoongids waar men zich kon afmelden voor ontvangst van de gids.

De telefoongids maakte bezwaar tegen de online actie van Klöpping, maar niet lang hierna stopte het bedrijf wel met de automatische toezending van de gids. Alleen personen die aangaven nog een exemplaar te willen ontvangen kregen er voortaan een toegezonden. Ook politiek was hiertoe opgeroepen.

Cursus

En nu is het binnenkort dus helemaal gedaan met de papieren versie van de gids. Eind december worden in Enschede de laatste gidsen verspreid. Dat DTG stopt met de verspreiding is gezien de moderne ontwikkelingen niet zo vreemd. Recent onderzoek toonde bijvoorbeeld aan dat nog maar zo’n twee procent van de Nederlanders de gids beschouwd als “onmisbaar”. Het gaat dan met name om ouderen buiten de Randstad. De telefoongids heeft voor hen een cursus ontwikkeld die moet leren hoe er online gegevens opgezocht kunnen worden.

DTG is al langere tijd niet meer volledig afhankelijk van de telefoongids. Het bedrijf richt zich tegenwoordig onder meer op dienstverlening aan bedrijven op het gebied van online vindbaarheid.

Ruud en Estelle Gullit in commercial voor de online Telefoongids

Bronnen ▼