De Matthäus-Passion is een van de langste en bekendste composities van Johann Sebastian Bach. De compositie vertelt het lijdens- en sterfverhaal van Jezus volgens het Evangelie van Matteüs.
Voor zover bekend voerde Bach het stuk zelf vier keer op: in 1727, 1729, 1736 en in 1740. Na zijn dood in 1750 raakte de compositie, net als zijn andere muziek, wat in de vergetelheid. Het zou tot 1829 duren voor de Matthäus Passion weer werd opgevoerd. De uitvoerder was Felix Mendelssohn. Het was de eerste uitvoering van het werk sinds het overlijden van Bach.
De Matthäus-Passion is geschreven voor twee koren. Bach zette de hoofdstukken 26 en 27 uit het evangelie van Mattheus op muziek. In deze hoofdstukken wordt beschreven hoe Jezus wordt verraden en gekruisigd. Wie een uitvoering van het passiestuk bijwoont moet wel over wat zitvlees beschikken. De Matthäus-Passion duurt, afhankelijk van de dirigent die het stuk opvoert, namelijk zo’n 2,5 tot 3 uur.
Matthäus-Passion in Nederland
In Nederland is het stuk momenteel niet meer weg te denken. Gedurende de passietijd, de periode voor Pasen, wordt de compositie op veel plaatsen opgevoerd. In 1870 werd de Matthäus-Passion voor het eerst in Nederland uitgevoerd, door Toonkunst Rotterdam. Amsterdam volgde vier jaar later met een uitvoering door Toonkunstkoor Amsterdam en het Parkorkest onder leiding van Johannes Verhulst.
Op 8 april 1899 voerde dirigent Willem Mengelberg de Matthäus-Passion voor het eerst met het Concertgebouworkest uit. Deze ingekorte versie werd opgevoerd door een groot orkest en een koor van 450 personen. De opvoering wordt wel gezien als hét begin van de Matthäus-traditie zoals die vandaag de dag in Nederland bestaat. Geïnspireerd door de opvoering van Mengelberg werd het stuk hierna namelijk op steeds meer plaatsen opgevoerd.
De Nederlandse Bachvereniging in Naarden besloot de Matthäus-Passion in zijn geheel op te gaan voeren. Dit gebeurde voor het eerst op Goede Vrijdag 14 april 1922. De opvoering in de kerk van Naarden werd een echte traditie. Tegenwoordig wordt de uitvoering in het oude vestingstadje ook bezocht door veel hoogwaardigheidsbekleders. Volgens de organisatie is het een echt society evenement.
Naarden is zeker niet de enige plaats waar de Matthäus-Passion rond Pasen te horen is. De beroemde compositie van Bach wordt op ruim honderd plaatsen uitgevoerd. Bezoekers kunnen zowel terecht in grote concertgebouwen als in verschillende kleinere parochiekerken.
Goede Vrijdag – De vrijdag voor Pasen
De kruisweg en de veertien staties
Boek: Wat Bachs meesterwerk je vertelt als je weet waar je op moet letten
DVD: Ton Koopman – Matthaus Passion
