Geschiedenis van de Bijbel

Verloren bijbel uit Domkerk (1832) duikt op in kringloopwinkel

In een kringloopwinkel in Den Haag is een oude huisbijbel van de Domkerk in Utrecht gevonden. De bijbel werd gevonden door Stefan van Mierlo, de voorzitter van een stichting die boeken met cultuurhistorische waarde wil bewaren voor volgende generaties.

Religieuze geschiedenis·Slavernij

Ongemakkelijk erfgoed: de ‘Slavenbijbel’

Na Genesis 45 – het verhaal over de broers van Jozef die van Egypte naar Kanaän terugreizen om Jakob te vertellen dat Jozef leeft – springt deze Bijbel meteen over naar Exodus 19. Daar gaat het over het volk Israël bij de berg Sinaï. In deze Engelse ‘Slavenbijbel’ ontbreken de verhalen over Israëls onderdrukking en bevrijding uit de Egyptische slavernij

Jodendom·Korte begrippen·Religieuze geschiedenis

Tenach – Hebreeuwse Bijbel

De Tenach (of Tanach) is de benaming voor de negenendertig boeken uit het Oude Testament, ofwel de Hebreeuwse Bijbel. Het woord is een zogeheten acroniem en wordt gevormd door de beginletters van de drie hoofddelen van de joodse bijbel, namelijk de Tora, Neviim en Ketoevim.

Seputagint - Detail uit het boek Ester in de Codex Sinaiticus

Religieuze geschiedenis

Septuagint – Oude Griekse bijbelvertaling

De Septuagint (Septuaginta) is de naam van de oudste Griekse vertaling van de Hebreeuwse bijbel. Deze werd gemaakt tussen ongeveer 250 en 100 v.Chr.

Een van de oudste fragment van het Nieuwe Testament. - Bevat een deel van de Tweede brief aan de Korinthiërs

Korte begrippen·Religieuze geschiedenis

Bijbelboeken van het Nieuwe Testament

Het Nieuwe Testament is de benaming voor het tweede deel van de bijbel, dat begint met de vier evangeliën waarin geboorte en leven van Jezus worden beschreven.

Jodendom·Korte begrippen·Religieuze geschiedenis

Bijbelboeken van het Oude Testament

Een overzicht van de boeken uit het eerste deel van de bijbel, het Oude Testament. Van Genesis tot Maleachi.

Homo diluvii testis. Het fossiel zoals te zien in het Teylers Museum in Haarlem

Paleontologie·Populair·Religieuze geschiedenis

De mens die getuige was van de zondvloed

De Zwitserse arts en natuuronderzoeker Johann Jacob Scheuchzer beweerde in 1725 het versteende geraamte te hebben gevonden van een mens die getuige was geweest van de Bijbelse zondvloed, waarbij de God van het Oude Testament middels een zondvloed afrekende met alle slechte mensen op aarde en alleen Noach spaarde door hem een ark te laten bouwen.

Populair·Religieuze geschiedenis·Trivia

Gij zult niet spotten met kaalkoppen

Is lachen met kaalkoppen humor of een belediging? Feit is dat weinig kaalkoppen kunnen lachen met grappen over hun kale knikker. Dat is vandaag zo en dat was in Bijbelse tijden niet anders.

Religieuze geschiedenis·Taalgeschiedenis

Zijn licht niet onder de korenmaat zetten

Een Bijbelse uitdrukking die nog steeds geregeld gebruikt wordt, is ‘zijn licht niet onder de korenmaat zetten’. Het gezegde wordt gebruikt in het Nieuwe Testament, in het Bijbelboek Mattheüs.

Amsterdam·Dieren·Jodendom·Pasen·Religieuze geschiedenis

Paaseieren en de paashaas – Een korte geschiedenis

Als Pasen weer voor de deur staat, komen er oude tradities aan de oppervlakte die met dit christelijke feest verbonden zijn. Denk aan het fenomeen eieren schilderen en die vervolgens ergens verstoppen. Ook de paashaas, het dier dat verondersteld wordt eieren af te leveren, is een onmisbare symboliek tijdens de Paasdagen.

Reconstructie van een antieke synagoge (Museumpark Orientalis)

Oudheid·Religieuze geschiedenis

Kon Jezus lezen en schrijven?

Recent werd de vraag voorgelegd of Jezus analfabeet was. Anders gezegd: kon Jezus lezen en schrijven? Dat is een interessante kwestie, die raakt aan allerlei aspecten van de uitleg van het Nieuwe Testament. Al levert de tekst zélf niet zoveel op.

Middeleeuwse verbeelding van de uitstorting van de Heilige Geest (14e eeuw)

Religieuze geschiedenis

Pinksteren – Geëxporteerd uit Sjavoeot

Als God zich in vuurvorm tot de mensen richt, kunnen we ook denken aan de Brandende Braamstruik van Mozes. Dat is geen toeval. Pinksteren is vijftigste Paasdag en dat is in feite het joodse Wekenfeest ofwel Sjavoeot.

De oprichtingsvergadering van de United Bible Societies, Elfinsward Conference Centre, mei 1946 (Foto UBS)

Nieuws·Religieuze geschiedenis

United Bible Societies bestaat 75 jaar

In 1946, kort na het trauma van de Tweede Wereldoorlog, kwamen afgevaardigden van bijbelgenootschappen van dertien landen bijeen in het Elfinsward Conference Centre in Haywards Heath, niet ver van Brighton in Zuid-Engeland. Vanuit hun overtuiging dat de wereld het Woord van God nodig heeft, richtten zij de United Bible Societies.

Dieren·Religieuze geschiedenis·Taalgeschiedenis

Een wolf in schaapskleren – Herkomst en betekenis

Een huichelaar wordt soms ook wel eens een “wolf in schaapskleren” genoemd. De persoon in kwestie doet bijvoorbeeld alsof hij het beste met anderen voor heeft, maar beraamt ondertussen snode plannen.

Dieren·Religieuze geschiedenis·Taalgeschiedenis

Addergebroed – Herkomst van het scheldwoord

Het bijzonder scheldwoord ‘addergebroed’ of ‘adderengebroed’ is vooral bekend onder mensen die een christelijke opvoeding hebben gehad. Het begrip is namelijk afkomstig uit de Bijbel.

De vernietiging van Sodom en Gomorra - Jacob de Wet II, 1680

Religieuze geschiedenis·Taalgeschiedenis

Sodemieter! Mieters! Besodemieterd!

De termen mieters, besodemieterd, sodemieter en mietje lijken op elkaar. En dat is niet toevallig, want etymologisch gezien hebben ze dezelfde herkomst. Waar komen deze begrippen eigenlijk vandaan?

De 'Vier Vrijheden' op het Franklin Delano Roosevelt Memorial in Washington, D.C.

Amerikaanse geschiedenis·Religieuze geschiedenis

Roosevelts Vier Vrijheden en de Bijbel

Precies 80 jaar geleden hield de Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt een historische speech. Daarin kondigde hij aan dat de Verenigde Staten wereldwijd zouden opkomen voor vier vrijheden: vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst, vrijwaring van gebrek en vrijwaring van vrees.

De schepping van Adam - William Blake, 1795

Boekfragmenten·Geschiedenisboeken·Populair·Religieuze geschiedenis

De eerste (androgyne) mens volgens Genesis & Plato

Over de ontstaansgeschiedenis van de mens als één wezen, mannelijk en vrouwelijk. Volgens Genesis én volgens Aristophanes, opgeschreven door Plato.

Schrijvende apostel Paulus - Valentin de Boulogne, ca. 1618-1620

Jodendom·Oudheid·Religieuze geschiedenis

De messias (en de joodse achtergronden van het Nieuwe Testament)

Een achtergrondartikel over de joodse achtergronden van het Nieuwe Testament. Het tweede deel van de Bijbel is immers, net als het eerste, geschreven door joden, Of misschien beter: mensen die niet wisten dat wij hen christenen zouden noemen, een woord dat je zou kunnen vertalen als “volgelingen van de messias”.

Jacobus Koelman wordt gerekend tot een van de oudvaders van de Nadere Reformatie - Jan Luyken, 1679

Religieuze geschiedenis·Vaderlandse geschiedenis·Zeeland

Oudvaders – Theologen van de Nadere Reformatie

De term oudvaders, ook wel ‘oude schrijvers’ genoemd, is een specifiek begrip uit de geschiedenis van het Nederlandse protestantisme. Wat zijn oudvaders precies?