Dark
Light

Görings cyanide-ampul – Zelfmoord in het Derde Rijk

‘Je kunt van één ding zeker zijn. Ze zullen me niet ophangen.’
4 minuten leestijd
Görings cyanide-ampul (JP - Hitlers Derde Rijk in 100 voorwerpen)
Görings cyanide-ampul (JP - Hitlers Derde Rijk in 100 voorwerpen)

Toen Hermann Göring op de avond van 15 oktober 1946 deze glazen ampul met cyanide tussen zijn tanden brak, volgde hij veel van zijn collega-nazileiders in het ontlopen van gerechtigheid door het plegen van zelfmoord.

Om 22:44 uur tuurde de bewaker buiten Görings celdeur door het luikje en merkte hij op dat de gevangene schudde en kreunde. Op het moment dat er hulp arriveerde had Göring stuiptrekkingen en kleurde hij blauw, met schuim op zijn lippen en zijn vuisten strak gebald. Voordat medische hulp kon worden ingeschakeld, klonk er gerochel uit zijn keel en zonk hij ineen op het bed. Hij was dood.

Bij het onderzoeken van het lichaam ontdekte de gevangenisarts het gebroken glas van de flacon op Görings tong en het lege kokertje van messing vastgeklemd in zijn vuist. Vanwege de blauwe verkleuring van de huid door cyanose en de geur van bittere amandelen, was zijn conclusie dat Göring cyanide had ingenomen.

Samen met vijftien andere aangeklaagden bij het tribunaal van Neurenberg, was Göring twee weken eerder, op 1 oktober, ter dood veroordeeld. Hij was schuldig bevonden aan alle vier de aanklachten: misdaden tegen de vrede, het voorbereiden van een agressieoorlog, oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Zijn schuld was volgens de veroordeling ‘uniek in haar enormiteit’.

Göring in de beklaagdenbank bij het proces van Neurenberg
Göring in de beklaagdenbank bij het proces van Neurenberg

Göring had wellicht de doodstraf verwacht, maar toen hem verteld werd dat hij opgehangen zou worden, was hij verontwaardigd. Hij klaagde bij een gevangenispsycholoog dat hem ‘de schande van de strop’ moest worden bespaard. Nadat zijn verzoek aan het tribunaal om als soldaat gefusilleerd te worden was afgewezen, was hij onvermurwbaar. Hij vertelde zijn vrouw tijdens zijn laatste ontmoeting met haar, een week voor zijn dood:

‘Je kunt van één ding zeker zijn. Ze zullen me niet ophangen.’

Ongeveer een jaar eerder was Göring, die de hoogste nazi was die terechtstond in Neurenberg, een soort van mascotte van de beklaagden. Hij leidde hun verdediging en domineerde processen, tot de grote frustratie van de aanklagers. Voor het eerst in jaren ontwend van morfine, was hij alert, scherpzinnig en vindingrijk. Rap maakte hij zich meester van de documenten die werden aangevoerd in de rechtszaal. ‘Niemand’, merkte de Britse rechter Norman Birkett op, ‘leek voorbereid te zijn op zijn enorme vaardigheid en kennis.’

Meester over zijn eigen lot

Göring was vastbesloten om meester over zijn eigen lot te zijn, om het laatste woord te hebben. Het is nog altijd niet exact bekend hoe hij in bezit kwam van de cyanide-ampul. Volgens sommige verklaringen smokkelde hij de ampul zelf mee in zijn cel waar hij deze een jaar verborg. Andere suggereren dat een gevangenisbewaker, luitenant Jack Wheelis, werd gecharmeerd en omgekocht door Göring om hem het gif te leveren. Volgens weer een andere versie lukte het Obergruppenführer Erich von dem Bach-Zelewski, die in Neurenberg als getuige was opgeroepen, om de ampul aan Göring persoonlijk over te dragen, verborgen in een stuk zeep.

De zelfmoordgolf van mei 1940 (JP - Hitlers Derde Rijk in 100 voorwerpen)
Zelfmoord van een Duitse nazi-familie (JP – Hitlers Derde Rijk in 100 voorwerpen)

Wat de oorsprong ook is, Görings inname van cyanide in zijn cel in oktober 1946 was slechts een verlaat voorbeeld van een veel breder fenomeen, namelijk dat van zelfmoord in het Derde Rijk. Zelfdoding was wijdverspreid in 1945, toen een generatie van Duitsers geconfronteerd werd met de harde realiteit van de ineenstorting van nazi-Duitsland en het vooruitzicht van gerechtelijke vervolging en wrede represailles door hun vijanden.

Hitlers Derde Rijk in 100 voorwerpen - Roger Moorhouse
Hitlers Derde Rijk in 100 voorwerpen – Roger Moorhouse
Alleen al in Berlijn werden in 1945 meer dan 7.000 zelfmoorden geteld, terwijl in de stad Demmin in Pommeren een massale zelfmoordgolf van ongeveer 1.000 inwoners plaatsvond na de komst van het Rode Leger. Het totale aantal zelfmoorden onder gewone Duitsers in 1945 zal nooit met zekerheid vastgesteld kunnen worden, maar het moet gaan om tienduizenden.

Het was een actie die de officiële instemming had het naziregime. Meer dan 3.000 cyanideampullen, compleet met messing kokertje, gemaakt van gebruikte geweerpatronen, werden gefabriceerd door de SS, waarvoor laboratoria in concentratiekamp Sachsenhausen werden gebruikt. Elk exemplaar, van 9 mm bij 35 mm, bevatte een milliliter blauwzuur, genoeg om een volwassene binnen enkele minuten te doden. Er werden er ongeveer 1.000 geleverd aan de rijkskanselarij in Berlijn voor distributie onder de nazielite. Het was één van deze exemplaren die door Göring werd gebruikt in 1946.

Op het moment dat Göring zich het leven nam, waren veel van zijn collega-nazileiders hem al voorgegaan. Hitler en Goebbels hadden zelfmoord gepleegd in de bunker in Berlijn en Himmler had in mei 1945 cyanide ingenomen in Lüneburg nadat hij in Britse handen was gevallen. Ten minste honderd andere topnazi’s pleegden zelfmoord.

Fragment uit het boek Hitlers Derde Rijk in 100 voorwerpen. De Britse historicus Roger Moorhouse selecteerde voor dit werk voorwerpen die ieder iets bijzonders vertellen over de geschiedenis van Nazi-Duitsland. Van Eva Brauns lipstick tot camouflagekleding van de Waffen-SS en van een Tiger Tank tot Hitlers Mein Kampf. In zijn boek geeft de schrijver bij ieder voorwerp historische duiding.

Boek: Hitlers Derde Rijk in 100 voorwerpen

×