Heavy Metal in Verdun

Onlangs presenteerde de Zweedse heavy metal formatie Sabaton een conceptalbum over de Eerste Wereldoorlog. Waar doe je dat anders dan in Verdun? Historiek werd uitgenodigd en trok zuidwaarts naar het beruchte vestingstadje aan de Maas in Lotharingen, in een bus met in zwarte t-shirts geklede, langharige metalheads.

Waarom zou je als Zweedse powermetalband een geschiedeniswebsite uitnodigen voor een feestje rond je nieuwe album? Simpel. De heren van Sabaton zijn geschiedenisnerds. Meer specifiek militaire geschiedenis. De afgelopen decennia schreven ze weinig zachtaardige liedjes over oorlog. Zeg maar wat Claudio Monteverdi in de zeventiende eeuw deed, maar dan veel bombastischer, luider en hoekiger. De band werd in 1999 opgericht in de Zweedse plaats Falun. Hun bekendste album is Carolus Rex, dat gaat over de opkomst en val van het Zweedse Rijk begin achttiende eeuw onder de strijdlustige koning Karel XII.

Conceptalbum

Oorlog is een wezenlijk deel van onze dagelijkse portie entertainment. Of het nu gaat om oorlogsfilms, documentaires, games, strips of geschiedenisboeken. Dingen die ‘boem’ doen en soldaten die hun eigen angsten overstijgen om heldendaden te verrichten; ze hebben een sterke aantrekkingskracht op mensen die behoefte hebben aan escapisme. Sabaton heeft dat goed door.

In eerdere albums hadden ze de Eerste Wereldoorlog al eens aangestipt. Maar nu is het tijd om met een conceptalbum te komen rond het thema ‘The Great War’. Alhoewel een beetje te laat om de WW1 Centennial mee te pakken. Met hulp van fans, eigen research en de mensen van TimeGhost, waarover later meer, schreven ze elf nummers over de Eerste Wereldoorlog. Met tussen de nummers een voice-over die een korte introductie op het onderwerp geeft.

Waarom zijn de twee drijvende krachten achter de band, zanger Joakim Brodén en bassist Pär Sundström, zo geboeid door oorlogsgeschiedenis? ‘Waarom zouden we zingen over fantasieonderwerpen als magie en het doden van draken en zo, als de werkelijkheid zoveel interessanter is geweest?’, aldus Brodén. Daar zit wat in.

Verdun

Neem het nummer ‘Fields of Verdun’. Het verhaal van Verdun heeft alle elementen in zich die met de Eerste Wereldoorlog hebben te maken. Daarom houdt de band de presentatie in Verdun. Het stadje aan de Maas mocht vooral om reden van prestige niet in handen vallen van de Duitsers. Om diezelfde reden wilden die het absoluut innemen. De resultaten zijn vandaag de dag nog in Verdun te zien. Vooral een bezoek aan het Ossuarium van Douaumont is indrukwekkend. In dit imposante knekelhuis bevinden zich de resten van 130.000 ongeïdentificeerde soldaten van beide kampen.

De naam Verdun staat symbool voor de zinloosheid waarmee duizenden mannen door de gehaktmolen werden gedraaid in opdracht van generaals en politici. Soldaten stierven er een gruwelijke dood voor een relatief kleine terreinwinst. De woorden hel, verdoemenis en dood vallen dan ook veelvuldig in de teksten van Sabaton.

Fields of Verdun

Ook de ‘Seven Pillars of Wisdom’ van T.E. Lawrence komt aan bod. Lawrence was een intrigerende figuur. Brodén geeft desgevraagd grif toe dat hij, net zomin als uw verslaggever (twee pogingen tot dusver), door Lawrence’s wat ontoegankelijke boek heen is gekomen. Er zijn grenzen. Een ander verhaal uit de Grote Oorlog dat de revue passeert is de strijd tussen Russen en Duitsers om het Poolse fort Osowiec op 6 augustus 1915. Daarbij wisten met chloorgas vergiftigde, langzaam stervende Russen een Duitse overmacht af te slaan. Vooral omdat het gruwelijke effect van het gifgas hen het angstaanjagende uiterlijk van een zombieleger had gegeven. De moed zonk de Duitse soldaten in de schoenen.

Unieke samenwerking

Brodén heeft echter geen boodschap te verkopen met zijn muziek. Wel hoopt hij dat de fans worden aangezet zich verder in de geschiedenis achter de nummers te verdiepen. Daar worden ze sinds februari dit jaar bij geholpen door de unieke samenwerking tussen Sabaton en TimeGhost. Dit bedrijf zit onder meer achter de indrukwekkende YouTube-serie The Great War, gepresenteerd door Indy Neidell.

De afgelopen jaren wist deze in Zweden woonachtige Texaan, historicus en acteur meer dan een miljoen volgers te trekken op YouTube. Daar besprak hij van 2014 tot en met 2018 week voor week op deskundige wijze de Eerste Wereldoorlog in realtime. Op het YouTube Sabaton History Channel nemen hij en leden van de band de historische achtergrond van de op zichzelf niet zo diepgravende nummers door. En voorzien die van historische context. Een mooie manier om meer over geschiedenis te vertellen dan in een songtekst mogelijk is.

Metal en Eerste Wereldoorlog

Sabaton is niet de eerste mainstream metalgroep die de Eerste Wereldoorlog als thema oppakt. Iron Maiden bezong de oorlog meerdere keren. Zanger Bruce Dickinson is zelfs piloot van zijn eigen replica dubbeldekker, waarmee hij af ten toe aan Eerste Wereldoorlog luchtshows meewerkt. Metallica’s anti-oorlogsnummer ‘One’, is geïnspireerd door de film Johnny Got His Gun van Dalton Trumbo uit 1971. De film gaat over een jonge Amerikaanse frontsoldaat die op de laatste dag van de oorlog door een mortiergranaat wordt geraakt en doofstom en blind wordt. En ook Motörhead had een album getiteld ‘1916’. Maar waar bovengenoemde bands zich tot muziek beperkten, gaat Sabaton dus een stap verder.

Graspop

Wat de toekomst gaat brengen aan historische onderwerpen weet Brodén desgevraagd nog niet. Alexander de Grote staat hoog op zijn verlanglijstje. En fans kunnen de band altijd suggesties doen. ‘The Great War’ zal op 19 juli worden uitgebracht door Nuclear Blast Records. Op 23 juni treedt Sabaton op als headliner tijdens Graspop in Dessel (B).

YouTube: Het Sabaton History Channel
Sabaton: www.sabaton.net