HEMA verkocht Duitse vergiethelmen en po-helmen

Toen Nederland 75 jaar geleden van de nazi-bezetters werd bevrijd, was er gebrek aan alles. Honderdduizenden woningen waren tijdens de Tweede Wereldoorlog verwoest of zwaar beschadig geraakt. Het spoorwegnetwerk, vervoersmiddelen, materialen als ijzer en metaal en ook fabrieken waren door de Duitsers gesloopt, vernietigd of weggevoerd. De schaarste noopte tot inventiviteit: onder meer Duitse helmen werden omgevormd tot huishoudelijke artikelen en gebruiksvoorwerpen.

Recycling van oude helmen

Recycling was een van de manieren om met de beperkte voorraden om te gaan. Op bovenstaande foto zien we twee Duitse soldatenhelmen, die er na de oorlog in overvloed waren. De linkse helm is omgebouwd tot een vergiet, de rechtse helm tot een po. De helmen maken onderdeel uit van de collectie topstukken van het Verzetsmuseum in Amsterdam.

De omvorming van de helmen tot handige gebruiksvoorwerpen was geen incident, maar een structurele maatregel: de vergiethelmen en po-helmen die we op de foto zien, waren namelijk gewoon te koop bij de HEMA. Om een vergiet van een helm te maken werd eerst de onderrand van de helm gesneden. Daarna ponste men gaten in de helm en bracht men een greep aan. Ten slotte werd de helm geëmailleerd, ofwel: voorzien van een glazuurlaag. Volgens een online bron werden de vergieten en po’s van Duitse helmen gemaakt door de bekende – nog steeds bestaande – pannenfabriek BK in Kampen.

Maatregelen tegen de schaarste

Naast het hergebruik van producten nam de Nederlandse overheid nog enkele andere maatregelen om de schaarste tegen te gaan. Zo gingen veel producten al tijdens de oorlog op de bon, waaronder koffie, suiker, andere voedselwaren en textiel. in 1946 nog waren veel kledingstukken alleen per distributiebon verkrijgbaar, zoals de camisole, kinderjurken, jongenspakjes en herenkostuums. Koffie was in 1952 het laatste product dat in Nederland van de bon af ging.

Bronnen ▼