In 1863 werd op voorstel van de Zwitserse bankier Henry Dunant (1828-1910) in Genève het Rode Kruis opgericht. Tegenwoordig is dit de grootste humanitaire organisatie in de wereld. Dunant werd voor zijn werk in 1901 beloond met de Nobelprijs voor de Vrede.
Henry Dunant werd op 8 mei 1828 geboren in Genève. Zijn vader was een bankier die zich naast zijn alledaagse werk bezighield met allerhande sociale kwesties. Hij hielp onder meer de weduwen en wezen in Genève en maakte zich hard voor het behoud van sociaal werkers. Dunants moeder hield zich onder meer bezig met de armenzorg. Net als zijn ouders had ook Henry een hart voor zieken en armen. Op zijn negentiende richtte hij de zogenaamde Donderdagvereniging op. Leden van deze vereniging verrichtten gezamenlijk sociaal werk en bestudeerden daarnaast de bijbel.
Op school deed Dunant het niet bijster goed. Op zijn vierentwintigste werd hij van school gestuurd. De Zwitser ging toen aan de slag bij een wisselbank.
Henry Dunant en de Slag om Solferino
In 1859 belandde Dunant enigszins bij toeval op het slagveld bij Solferino, waar op dat moment net strijd was geleverd door het Franse leger onder Napoleon III en het Oostenrijkse leger. Op het slagveld trof Dunant duizenden slachtoffers aan, waarnaar door een gebrek aan legerartsen nauwelijks werd omgekeken. De Zwitsers besloot de gewonden daarop te gaan helpen en mobiliseerde inwoners van het dorp om zich net als hem te bekommeren om de slachtoffers. Hij drukte de bewoners daarbij op het hart op het slagveld geen onderscheid te maken tussen Oostenrijkers en Fransen.
Het motto van Dunant luidde dan ook:
“Tutti fratelli.” (Wij zijn allen broeders)
De eerste Conventie van Genève
Terug in Zwitserland begon hij te lobbyen voor de oprichting van een particuliere organisatie die hulp kon geven aan gewonde militairen. Hij publiceerde ook een boek: ‘Een herinnering aan Solferino’ (1862). De Zwitser beschreef hierin niet alleen de veldslag en de hulpverlening die hij na afloop op poten zette, hij deed ook enkele voorstellen om de hulp aan oorlogsslachtoffers in de toekomst te garanderen. Dunant stelde bijvoorbeeld voor dat ieder land neutrale hulpverenigingen op ging richten, die zich zouden bezig houden met de hulp aan gewonden op het slagveld. Om hulpverleners en verzorgers te beschermen pleitte hij er daarnaast voor dat deze door een kenteken zouden worden beschermd. Dunant stelde dat de voorstellen vastgelegd moesten worden in een internationaal verdrag. Met vier anderen richtte hij in 1863 het Internationale Rode Kruis Comité (ICRC) op.
Kort hierna kwamen zestien Europese landen bijeen in Genéve. Tijdens deze bijeenkomst werden Dunants voorstellen goedgekeurd en spraken de landen af neutrale hulpverenigingen op te richten. Artsen en verpleegster zouden herkenbaar zijn door een embleem met een rood kruis. De afspraken werden in 1864 vastgelegd in de eerste Conventie van Genève. Deze conventie is inmiddels door alle landen ter wereld ondertekend.
In de jaren hierna werden in steeds meer landen afdelingen van het Rode Kruis opgericht. De zeven basisbeginselen van de hulpverleningsorganisatie zijn
- menslievendheid
- neutraliteit
- onpartijdigheid
- onafhankelijkheid
- vrijwilligheid
- eenheid
- universaliteit
Het verhaal van Henry Dunant
Het Nederlandse Rode Kruis
Het Nederlandse Rode Kruis werd op 19 juli 1867 opgericht. Op die dag tekende koning Willem III op Paleis Het Loo een Koninklijk Besluit waarin onder meer het volgende stond:
“Er zal zijn eene Nederlandsche Vereeniging tot het verleenen van hulp aan zieke en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog, hetzij Nederland er al dan niet in betrokken is.”
Het Nederlandse koningshuis is altijd nauw betrokken geweest bij de Vereeniging Het Nederlandsche Roode Kruis. In 1909 werd prins Hendrik voorzitter van de vereniging en in 1934 nam prinses Juliana het stokje van hem over. Tegenwoordig is prinses Margriet erevoorzitter van de vereniging.
Het Rode Kruis houdt zich al lang niet meer alleen bezig met hulp aan gewonden op het slagveld. Het komt bijvoorbeeld ook in actie om hulp te verlenen bij natuurrampen. Zo kwamen Rode Kruis-medewerkers in Nederland bijvoorbeeld in actie tijdens de Bijlmerramp en de Watersnoodramp. En tijdens de Nijmeegse Vierdaagse prikt het Rode Kruis blaren van wandelaars door. De internationale organisatie rust voor een groot deel op de inzet van vrijwilligers, waarvan het er internationaal circa zeventien miljoen heeft.
Florence Nightingale
“Alleen in een landje als Zwitserland, dat zelf nooit oorlog zal zien, kan zoiets ontstaan.”
Als ze geen hulp verleende, zou de oorlog letterlijk en figuurlijk sneller doodbloeden. De verpleegster vond verder dat de zorg voor gewonde soldaten een verantwoordelijkheid was van regeringen en niet in de schoenen van vrijwilligers moest worden geschoven.
Boek: 150 jaar Nederlandse Rode Kruis
Bronnen ▼
