Reeds verscheidene decennia lang brengt het keramiekmuseum van Andenne in de Belgische provincie Namen de boeiende geschiedenis tot leven van de boetseerklei en de ambachtelijke en industriële toepassingen hiervan. Een kennismaking:
Een beetje geschiedenis en geologie
Deze kleilagen dateren uit het tertiair tijdperk en vormen een link met de continentale formaties uit het Oligoceen, een periode die 25 à 30 miljoen jaren geleden te situeren valt. Heel vaak zitten deze kleilagen vervat in gecorrodeerde kalksteen, de zogeheten kartskuilen.
Het eigenlijke museum
Het museum is gevestigd in een statig pand. De collecties zijn verdeeld over drie keurig ingerichte verdiepingen met bijzonder mooie vitrines, een verzorgde en bijzondere verlichting die in elk vertrek garant staan voor het creëren van een speciale sfeer. Het bezoek start met een video waarna de geologische zaal aan de beurt komt. Didactische platen, illustraties, schema’s en monsters tonen het processus dat geleid heeft tot de vorming van de klei in de streek rond Andenne. Daarnaast wordt uitgelegd wat de chemische samenstelling van de pasta’s is waaruit de diverse soorten keramiek bestaan en op welke temperaturen precies ze moeten verhit worden om decoratieve of gebruiksvriendelijke voorwerpen te fabriceren. Aanvankelijk gebeurde de exploiatie aan de oppervlakte, maar al vrij spoedig ging men ondergronds, hetgeen duidelijk geïllustreerd wordt op de talrijke doorsneden en maquettes. Voorts wordt het werk van de ontginners aanschouwelijk gemaakt door te verwijzen naar hun werktuigen en hun kleding. Om het geheel te visualiseren werd in de tuin een mijngalerij gereconstrueerd.
Het museum bezit een aanzienlijke collectie middeleeuws aardewerk dat bij archeologische opgravingen in de regio werd ontdekt. De tentoongestelde stukken geven dan ook een breed overzicht van de lokale productie tussen de elfde en veertiende eeuw. Een buitengewoon stuk daterend uit de twaalfde eeuw, een kandelaar of een wijwatervat, prijkt in één van de zalen op de benedenverdieping. Dit werkstuk, vervaardigt uit drie niveaus, vertoont een reeks vreemde personages die vermoedelijk symbool staan voor het kwade. Een ander deel van de benedenverdieping is gereserveerd voor pijpen in aardewerk. Deze ambachtsvorm kende in de tweede helft van de achttiende eeuw een groot succes. De pijpen werden zelfs wereldwijd uitgevoerd.
Verder wordt aandacht geschonken aan de productie van faience die in de streek op het einde van de achttiende eeuw explosief toenam. Naast de vele manufacturen ontstond er immers een heuse nijverheid die zich toespitste op het beschilderen, vergulden en decoreren van faience en porselein. Ook de aanmaak en het steengoedwerk van verscheidene kunstenaars komt uitgebreid aan bod op de eerste en tweede verdieping.
Tot slot besteedt het museum uiteraard ook ruime aandacht aan de industriële keramiek. Zo zijn er bijvoorbeeld didactische platen die de werking beschrijven van tunnelovens zoals ze vroeger werden gebouwd voor de fabricage van vuurvaste producten. Al bij al dus zeker een museum dat de moeite waard is voor de geïnteresseerde bezoeker.
Bron: Brochure “Geologie & Toerisme in België” uitgegeven door de BGD (Belgische Geologische Dienst)
