Hoe de duivel de mensheid de zaag schonk

Het is niet helemaal duidelijk wanneer de mens voor het eerst een zaag gebruikte. Archeologen hebben in het oude Egypte al zagen gevonden en in China beweert men dat een architect genaamd Lu Ban ergens in de vijfde eeuw voor Christus als allereerste een echte zaag ontwikkelde. Er is echter ook nog een ander verhaal. Volgens een oude volksvertelling schonk de duivel het werktuig aan de mensheid…

Dit verhaal gaat als volgt. De duivel was kwaad op de timmerman Jozef. Die werkte namelijk hard voor de maagd Maria en Jezus. Voor de timmerman was het werk in deze tijd nog tamelijk zwaar. Jozef moest al zijn werk doen met grote messen, aangezien de zaag nog niet was uitgevonden. Om de brave timmerman het leven zuur te maken besloot de duivel op een dag om Jozef eens flink tegen te werken. Uit kwaadheid sloeg hij allemaal stukjes uit diens messen. Dat zou Jozef leren!

Toen de timmerman zijn vernielde messen zag moest hij bijna huilen. Hoe moest hij met deze kapotte messen het hout nu bewerken? Bedroefd nam Jozef het gereedschap toch ter hand. En tot zijn verrassing bleek het werk, juist dankzij alle tandjes in het mes, een stuk lichter dan daarvoor. De duivel had Jozef en eigenlijk de hele mensheid, zo ongewild dus een grote dienst bewezen. Hij schonk hen de zaag.

Geschiedenis

Bovenstaande vertelling is vrij bekend, maar berust natuurlijk niet op waarheid. De kans dat Jozef over een echte zaag beschikte is bovendien vrij groot. De werktuigen waren rond het begin van onze jaartelling immers al lang in omloop.

De allervroegste voorwerpen die eventueel aangemerkt kunnen worden als zaag, waren van vuursteen. Prehistorische mensen maakten kleine inkervingen in deze stenen waardoor men beter kon snijden of zagen. De vroegst bekende metalen zagen dateren uit circa 3500 v.Chr. en waren gemaakt van koper. Wat later werden er ook bronzen exemplaren vervaardigd en rond 1200 v.Chr. verschenen de eerste ijzeren zagen, waarmee boomstammen in planken konden worden gezaagd.

Bekend is verder dat de oude Egyptenaren, ergens halverwege de twaalfde eeuw v.Chr., al ijzeren zagen gebruikten om stenen op maat te maken, die vervolgens gebruikt konden worden voor de bouw van piramides.

Modernere zagen

De eerste gepatenteerde cirkelzaag werd in 1777 ontwikkeld door de Engelsman Samuel Miller. Toen fabrieken op stoommachines gingen werken werd dit type zaag zeer populair. Tot slot is ook de eerste kettingzaag nog interessant om te vermelden. Een vroeg en klein exemplaar van deze zaag werd in 1830 ontwikkeld door een Duitse orthopedist, Bernard Heine. De arts sprak van een osteotome. Het instrument werd, anders dan de huidige kettingzagen, niet gebruikt om bomen mee te vellen, maar om door botten te zagen.

Bronnen ▼