Iemand uit de tent lokken – Herkomst en betekenis

Als geprobeerd wordt iemand uit de tent te lokken, wordt een poging gedaan iemand iets te laten doen wat hij of zij eigenlijk helemaal niet wil. De persoon in kwestie wordt uitgedaagd, bijvoorbeeld om een mening te geven over een onderwerp waarover men liever zwijgt. De herkomst van deze bekende zegswijze is volgens de meeste lezingen terug te voeren op de Ilias, het beroemde historische werk waarin de dichter Homerus een korte periode uit de Trojaanse Oorlog beschrijft.

De Griekse held Achilles speelt in dit werk een prominente rol. Tijdens de oorlog met de Trojanen raakt hij in conflict met de Griekse aanvoerder Agamemnon, de koning van Mycene. Die heeft tijdens de oorlog een meisje genaamd Chryseïs buitgemaakt. Haar vader, een priester van de god Apollo, probeert haar vrij te kopen, maar de koning weigert daar op in te gaan. De god Apollo is hier woest over en zorgt ervoor dat er pest uitbreekt in het Griekse legerkamp. Op aandringen van de ziener Kalchas en Achilles besluit Agamemnon dan om Chryseïs toch maar terug te geven, zodat de rust in het kamp terugkeert.

Agamemnon wil echter genoegdoening voor het verlies van Chryseïs en eist Briseïs op. Dit meisje is eerder Achilles buitgemaakt. De held Achilles is woest over het verlies van zijn lievelingsslavin en trekt zich vol wrok terug in zijn tent. Aan de strijd neemt hij na het verlies van Briseïs niet meer deel en dat heeft grote gevolgen. De Grieken verliezen de overhand in de oorlog.

Verschillende Grieken, waaronder Odysseus, proberen Achilles hierna letterlijk uit de tent te lokken en hem te bewegen weer mee te strijden. Tevergeefs. Pas als Achilles’ boezemvriend Patroclus is gesneuveld, pakt de held de wapens weer op en keren de kansen.

Krijgswezen

Als verklaring voor de uitdrukking “iemand uit zijn tent lokken” wordt doorgaans gewezen op dit verhaal. Hoe de uitdrukking precies is ontstaan is echter niet duidelijk. Soms wordt ook de variant “uit zijn tent komen” genoemd, waarbij verwezen wordt op het krijgswezen, waarbij strijders hun tent verlaten als ze klaar zijn voor de strijd.

Ook interessant: Achilleshiel – Uitdrukking en mythe
…of: Het Paard van Troje – Het beroemde verhaal uit de Griekse mythologie
Boekenrubriek: Taalgeschiedenis

Bronnen ▼