Met een Pavlovreactie wordt een aangeleerde, onbewuste reactie bedoeld. We danken dit begrip aan de Russische fysioloog en Nobelprijswinnaar Ivan Pavlov (1849-1936) die een beroemd experiment met honden uitvoerde.
De Russische fysioloog toonde hiermee voor het eerst wetenschappelijk aan dat reflexen bij mensen en dieren niet altijd aangeboren zijn, maar ook het gevolg kunnen zijn van aangeleerd gedrag. Bijzonder is dat Pavlov hiervoor alleen meetbare parameters gebruikte.
Reclame
Ook mensen laten geregeld Pavlovreacties zien. Met name in de reclamewereld wordt de vatbaarheid van onze hersenen voor dergelijke reacties, veelvuldig gebruikt. Als we in reclames bijvoorbeeld doorlopend blije mensen zien die een bepaald merk frisdrank drinken, bestaat de kans dat we dat merk in onze hersenen koppelen aan ons eigen geluksgevoel. Het bijzondere aan deze reacties is dat deze buiten je eigen ratio om tot stand komen.
Medisch bioloog Karlijn van Aerde schreef ooit in de Volkskrant:
“Het gaat om associaties die je hersenen zich op eigen houtje aanleren. Mensen en dieren, of liever hun hersenen, zijn extreem goed in het leggen van associaties, soms is één sessie al genoeg en eet je tien jaar geen mosselen meer. ‘Mosselen = ziek’, zo associëren de hersenen dan. Het leggen van deze associaties is zo’n belangrijke basisvoorwaarde om te overleven, dat zelfs wormen die maar 302 zenuwcellen hebben, kunnen associëren.”
Belka en Strelka, twee hondjes in de ruimte
