Johannes Vermeer is een bekende kunstschilder uit de Gouden Eeuw. Hij werd pas een paar eeuwen na zijn leven heel bekend, met onder meer werken als het Meisje met de Parel, Het Melkmeisje en Stadgezicht op Delft. Hij wordt ook wel de ‘Sfinx van Delft’ genoemd, omdat er zo weinig over hem bekend is.
Zo is er ook niet bekend bij welke schilders Vermeer in de leer ging, maar vermoed wordt dat Leonaert Bramer en Carel Fabritius zijn leermeesters waren en dat hij zich liet inspireren door de Utrechtse caravaggisten. In 1653 werd hij lid van het schildersgilde, waar hij ook verschillende jaren hoofdman van was.
Huwelijk
Vermeer trouwde in 1653 met Catharina Bolnes, wiens moeder uit een welgestelde familie kwam. Waarschijnlijk heeft zijn schoonmoeder ze niet alleen in huis genomen, maar ook deels onderhouden. Speciaal voor zijn huwelijk bekeerde de protestantse Vermeer zich tot het katholiek geloof, het geloof van zijn schoonfamilie. Uit dit huwelijk werden in totaal vijftien kinderen geboren.
Vermeer werkte waarschijnlijk vooral in opdracht. Meer dan de helft van zijn schilderijen hadden ̩̩n eigenaar: Pieter Claesz van Ruyven, een vriend van Vermeer. Naast schilder was Johannes Vermeer Рnet als zijn vader Рook kunsthandelaar.
Schilderkunst
Vermeer schilderde aanvankelijk religieuze en mythologische werken, maar bekend is hij vooral van zijn alledaagse taferelen. Daarbij schilderde hij vooral jonge vrouwen, zoals bij Meisje met de Parel en Het Melkmeisje en portretteerde hij de ‘Hollandse Deugdzaamheid’. In zijn schilderijen kon Vermeer heel goed de lichtinval weergeven. Dit is onder meer goed te zien in zijn ‘Stadsgezicht op Delft’. In totaal maakte hij waarschijnlijk maar zo’n 45 schilderijen, waarvan er nog 35 bewaard zijn gebleven. Hij schilderde dus twee à drie schilderijen per jaar.
De bekende kunsthistoricus Ernst Gombrich noemt de schilderijen van Vermeer in zijn standaardwerk Eeuwige Schoonheid ‘stillevens van menselijke wezens’. De virtuositeit van Vermeer brengt Gombrich als volgt onder woorden:
“Een van zijn (Vermeers, red.) meest wonderbaarlijke eigenschappen kan misschien worden beschreven, hoewel ze nauwelijks verklaard kan worden. Het is de manier waarop Vermeer volmaaktheid en nauwgezette preciesheid bereikt in het weergeven van weefsels, kleuren en vormen, zonder dat het stuk er moeizaam bewerkt of hard gaat uit zien. Evenals een fotograaf, die opzettelijk de sterke contrasten van zijn foto verzacht zonder de vormen te verdoezelen, verzachtte Vermeer de omtrekken en behield toch het effect van vastheid en stevige bouw. Het is deze vreemde en unieke combinatie van zachtheid en precisie, die zijn beste stukken zo onvergetelijk maken. Zij doen ons de rustige schoonheid van een eenvoudig toneeltje met nieuwe ogen zien en geven ons een idee van wat de kunstenaar gevoeld heeft toen hij zelf het licht dat door het venster binnenstroomde, de kleur van een stuk laken zag verhogen.”
Rampspoed en overlijden
Na het rampjaar 1672 stortte ook de schilderijenmarkt in en kwam Vermeer in de geldproblemen. In 1675 leidde dit – volgens zijn vrouw – ertoe dat hij zelf instortte en overleed.
De ‘ontdekking’ van Johannes Vermeer
Nadat Vermeer weer bekend werd, ging men op zoek naar werken van hem, wat nog een hele klus was. Helemaal omdat meestervervalsers met allerlei schilderijen op de proppen kwamen. Onder meer de Nederlander Han van Meegeren heeft werk van hem vervalst. Inmiddels zijn er vijfendertig schilderijen aan Johannes Vermeer toegeschreven. Werken van de kunstenaar hangen onder meer in het Rijksmuseum, het Louvre en the National Gallery in Washington. Zijn bekendste werk ‘Meisje met de Parel’ hangt in het Mauritshuis in Den Haag. Daar is ook het wereldberoemde ‘Gezicht op Delft’ te bewonderen.
Kunstwerken van Vermeer:
