Jom Kippoeroorlog (6-26 oktober 1973)

De Jom Kippoeroorlog was een korte oorlog in het Midden-Oosten in oktober 1973. Op de Joodse feestdag Jom Kippoer (Grote Verzoendag) vielen Egypte en Syrië het land Israël aan.

De oorlog wordt in de literatuur ook wel de Oktoberoorlog, Ramadanoorlog of Vierde Arabisch-Israëlische Oorlog genoemd.

Oorzaken Jom Kippoeroorlog

Jom Kippoer viel op 6 oktober 1973. Die dag waren veel Israëlische soldaten met verlof en zetten Syrië en Egypte de aanval in op Israël. Ze dachten hiermee slim te zijn, maar dat viel wel mee: juist doordat alle militairen thuis zaten, waren ze makkelijk en snel oproepbaar. Zo kon Israël ondanks het verlof toch snel mobiliseren.

De dieperliggende hoofdoorzaak van de aanval was het terugveroveren van eerder verloren gebieden. Zo wilde Syrië de Golanhoogten terug en Egypte de Sinaï-regio. Tijdens de Zesdaagse Oorlog van 1967 hadden deze landen die gebieden namelijk verloren aan Israël.

Verloop en gevolgen van de oorlog

De oorlog tussen Syrië en Israël werd gewonnen door Israël. Op het eind van de oorlog hadden de Israëliërs de complete Golanhoogten weer in bezit, evenals de berg Hermon en de plaats Tel Shams. Hiermee was de Syrische hoofdstad Damascus binnen het Israëlische schootsveld komen te liggen. Gedurende de Slag om de Golanhoogten verloor Syrië 1100 van de ongeveer 1400 tanks die zij had ingezet.

Het gevecht tussen Egypte en Israël eindigde op 24 oktober in een staakt-het-vuren. Het Egyptische leger lag toen op tien kilometer op de oostoever van het Suezkanaal. De Israëliërs hadden 1600 vierkante kilometer grondgebied in Egypte veroverd.

De strijd duurde slechts drie weken. De Jom Kippoeroorlog kostte uiteindelijk aan 7700 Egyptische militairen het leven. Syrië verloor 3500 manschappen en Israël 2700. Militair gezien had Israël een grote overwinning behaald, maar psychologisch werd de Jom Kippoeroorlog door Israël en ook Egypte als een nederlaag voor Israël beschouwd. Israël bleek niet langer meer onkwetsbaar te zijn en het zelfvertrouwen van het land kreeg een deuk. Mede hierom kwam in 1977 de Likoedpartij in Israël aan de macht, ten koste van de Arbeiderspartij.

Oliecrisis

De Arabische landen van de OPEC (organisatie van olie-exporterende landen) realiseerden zich tijdens de Jom Kippoeroorlog dat ze met hun olievoorraden een machtig wapen in handen hadden om het Westen – dat Israël steunde – te raken. De Arabische olielanden verhoogden daarom de olieprijs, waardoor de prijzen met een factor vier opliepen. Ook werd de olieaanvoer richting het Westen beperkt. Dit gebeuren is de geschiedenis ingegaan als de Oliecrisis van 1973.

Een ander gevolg van de Jom Kippoeroorlog was dat veel Derde Wereld-landen hun banden met Israël verbraken. Verder dat er in 1979 een vrede tussen Egypte en Israël gesloten kon worden en ten slotte dat iedereen zich realiseerde dat Israël behoorlijk afhankelijk was van de Verenigde Staten als het ging om oorlogsvoering en de aanlevering van oorlogsmaterieel.

Boek: Het Midden-Oosten. Een kleine geschiedenis – Jan van Oudheusden
Lees ook: De Zesdaagse Oorlog (1967)
…of: De kortste oorlog ooit

Bronnen ▼