Joseph Haydn – Oostenrijks klassiek componist

De klassieke componist Franz Joseph Haydn (1732-1809) staat bekend om zijn enorme muzikale oeuvre. Een van zijn beroemdste composities is De seizoenen uit 1801. Een korte biografie van deze talentvolle Oostenrijker.

Haydn heeft als componist veel betekend voor de ontwikkeling van de klassieke muziek in de achttiende eeuw, met name op het vlak van de strijkkwartetten (68 stuks) en symfonieën (106 stuks). Haydn creëerde talrijke serenades en speelde veel in de open lucht. Een van de beroemdste citaten van Haydn is:

Mijn taal wordt over de hele wereld gesproken.

De muzikale ontwikkeling van Joseph Haydn

Franz Joseph Haydn werd geboren op 31 maart 1732 in de Oostenrijkse plaats Rohrau. In 1737, toen Franz Joseph vijf jaar was, volgde hij muzieklessen in Hainburg. Op zijn achtste kreeg hij een uitnodiging om als sopraan op te treden in de St. Stephansdom te Wenen. Maar toen Haydn de ‘baard in de keel’ kreeg, was in 1749 het einde van zijn zangcarrière daar.

Hoewel Haydns ouders wilden dat hij priester werd, besloot hij zich te richten op het maken van muzikale composities. Dit leidde tot ruzie met zijn familie. Kort hierop verliet Haydn het ouderlijk huis en vluchtte naar zijn vriend Michael Sprangler in Wenen. Daar kwam Haydn in aanraking met de Weense adel en muzikale bovenwereld van de stad. Hij had diverse baantjes, speelde voor meerdere ensembles en als hij echt platzak was speelde hij op straat viool, om toch nog wat centen op te strijken.

Omstreeks 1751 werd Haydn een van de begeleiders bij de zanglessen van de Italiaanse klassieke componist Nicola Antonio Giacinto Porpora (1686-1768). Door deze samenwerking ontwikkelde hij zich in muzikaal opzicht enorm.

In 1756 vond Haydn een vaste functie als kapelmeester aan van het de hoffelijke kapel van graaf von Morzin in Lukawitz. Hij bleef dit doen tot 1758. Hierna werd hij in dienst genomen bij de adellijke familie Esterházy in 1761. Vanaf 1766 trad hij aan als kapelmeester in Eisenstadt.

Periode in Engeland

Kort na de Franse Revolutie, vanaf 1790, verbleef Haydn enkele jaren in Engeland. Hij verwierf een eredoctoraat aan de universiteit van Oxford en speelde ook voor de Engelse koning George III.

Nadat hij uit Engeland terugkeerde in Oostenrijk, kocht hij een eigen woning en begon muzieklessen te geven, onder meer aan Ludwig van Beethoven. Deze muzikant ontmoette hij in 1792 in de Duitse stad Godesberg. Het klikte goed tussen beide heren en Van Beethoven ging bij Haydn in de leer.

Grootste composities van Haydn

Haydn heeft een enorme muzikale nalatenschap op zijn naam staan. Tot zijn grootste werken behoren Stabat Mater (1767), de grote compositie Missa Sancti Nicolai (1772), Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze (1787), Die Schöpfung (De schepping, 1796-1798) en natuurlijk het befaamde oratorium Die Jahreszeiten (De seizoenen, 1801). Dit laatste muzikale stuk bestond uit religieus getoonzette muziek over een wereldlijk onderwerp en werd uitgevoerd met een groot koor en orkest.

Haydn, Mozart en Beethoven

Haydn was een tijdgenoot van Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven. In 1782 ontmoette hij Mozart in Wenen. Van Beethoven was een van de leerlingen van Haydn in Wenen, in de jaren 1790. In het jaar 1803 stopte Haydn, die op leeftijd was gekomen, met het componeren van muziek.

In 1804 werd er een fout gemaakt en kreeg Franz Haydn een overlijdensbericht thuis waar zijn eigen naam op stond. Zijn broer was echter overleden. Frans Joseph zag de humor wel van in en kon er wel om lachen.

Op 31 mei 1809 overleed Frans Joseph Haydn in Wenen op 77-jarige leeftijd, in zijn slaap.

CD: Haydn: Die Jahreszeiten

Bronnen ▼