De Koninklijke Bibliotheek (KB) heeft een bijzondere wereldatlas uit de zestiende eeuw verworven, het Toonneel des Aerdt bodems van Abraham Ortelius. Deze atlas wordt beschouwd als de eerste moderne atlas: een gedrukt boek met kaarten van gelijk formaat die speciaal voor die uitgave gemaakt zijn. Volgens de bibliotheek is het exemplaar bijzonder omdat de ingekleurde kaarten voorzien zijn van beschrijvingen in het Nederlands.
Het door de KB verworven exemplaar is een eerste editie uit 1571, aangevuld met kaarten uit latere supplementen, in totaal 93 kaarten. De bibliotheek:
“Landen zijn soms op een voor ons onverwachte manier afgebeeld. Zo is Holland dwars op de kaart gezet, met de Noordzee aan de onderkant, wat een heel apart perspectief geeft. De wereldkaart en de kaart van Europa zijn door de inkleuring van een verrassende schoonheid. Hoewel in andere bibliotheken ook exemplaren te vinden zijn, is de vorm van dit exemplaar uiterst zeldzaam: op de achterkant van de kaarten is een beschrijving van het desbetreffende land gedrukt. De Nederlandse teksten zijn geen letterlijke vertalingen van de Latijnse; zij zijn geschreven voor een breed publiek. Bovendien wilde de eerste eigenaar kennelijk een puur Nederlands boek. Er was niet voor alle landen een Nederlandse tekst beschikbaar. In plaats van dan een beschrijving in een andere taal op te nemen, liet hij in die gevallen de achterkant van de kaarten blanco.”
De atlas is in zijn geheel gedigitaliseerd en staat sinds dinsdag op de website van de KB
Het Toonneel des Aerdt bodems is verworven met steun van de vriendenvereniging van de KB. Hoeveel er voor is betaald is niet bekendgemaakt.
